طه ٨٨
ترجمه
| طه ٨٧ | آیه ٨٨ | طه ٨٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَأَخْرَجَ لَهُمْ»: این بخش، از زبان خداوند است که بیانگر نتیجه فتنه‌انگیزی سامری است. «جَسَداً»: جسم. لاشه. مراد مجسّمه و تندیس است. بدل از (عِجْلاً) می‌باشد (نگا: اعراف / . «خُوَارٌ»: صدای گاو. «نَسِیَ»: موسی فراموش کرده است. سامری عهد و پیمان خود را با خدا و موسی به فراموشی سپرد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۸۰ - ۹۸ سوره طه
- بيان آيات مربوط به آخرين فصل از داستان موسى (عليه السلام )
- معناى آيه :((و انى لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدى ((
- بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح
- بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و...
- معناى پاسخ سامرى از بازخواست موسى (قال بصرت بمالم يبصروا به ...)
- وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (بصرت بمالم يبصروا...) گفته اند
- حضرت موسى (ع ) براى پيامبرى مجازاتى شديد در نظر مى گيرد
- سرنوشت خداى ساختگى سامرى !
- بحث روايتى
- روايتى كه بنابرآن مقصود از جمله : ((ثم اهتدى (( در آيه : ((و انى لغفار لمن تاب...(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است
- بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى
- اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) كدامين است
- روايت مفصلى در داستان سامرى و گوساله پرستى بنىاسرائيل از تقسير قمى
- حديثى از ابن عباس در نقل جريان سامرى و نقد حديث
- روايتى در ذيل آيه (اشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) كه متضمن مطالب عجيبى است
- روايتى درباره سامرى و برداشتن او خاك را از پاى اسب جبرئيل و اشكالاتى كه به آن وارد است
- جز مخالف با كتاب خدا حجيت ندارد
- روايات آحاد حتى در صورت صحت سند در غير احكام شرعيه حجيت ندارند
- نقد رواياتى كه صداى گوساله سامرى را مستند به خدا و آزمايش الهى مى دانند
نکات آیه
۱ - سامرى، از زیورآلات به دور ریخته شده بنى اسرائیل، تندیسى به شکل گوساله نر ساخت و آن ارائه کرد. (فأخرج لهم عجلاً جسدًا ) «عجل»; یعنى، گوساله نر. توصیف «عجلاً» به «جسداً» بیانگر این نکته است که گوساله به شکل تندیس بود; نه این که گوساله واقعى باشد. جمله «فأخرج لهم...» ممکن است کلام خداوند باشد و احتمال مى رود ادامه سخن بنى اسرائیل باشد. در صورت دوم، مراد گویندگان - به قرینه گفتن «لهم» نه «لنا» - تبرئه خود از پرستش گوساله است.
۲ - ساخت گوساله زرین به دست سامرى، پنهان و به دور از چشم بنى اسرائیل صورت گرفت. (فأخرج لهم عجلاً جسدًا) «أخرج» تنها ناظر به مرحله عرضه گوساله بر بنى اسرائیل است و مسکوت ماندن مراحل قبل از آن، (ساخت گوساله) نشانگر مستور بودن آن مراحل از انظار عمومى است.
۳ - تندیس گوساله زرین سامرى، نعره اى همانند بانگ گوساله داشت. (فأخرج لهم عجلاً جسدًا له خوار) «خوار»; یعنى، صداى بلند گاو و گوساله (لسان العرب). از آن جا که تندیس ساخته شده سامرى به شکل گوساله بود، پیدا است که صداى آن نیز همانند صداى گوساله بوده است.
۴ - سامرى، فردى ماهر در فن مجسمه سازى و آشنا به نقاط ضعف فکرى بنى اسرائیل بود. (فأخرج لهم عجلاً جسدًا له خوار) تعبیر «گوساله اى درآورد» حاکى از شدت شباهت مجسمه گوساله، به شکل حقیقى آن است.
۵ - شنیده شدن صداى گوساله از تندیسِ دست ساز سامرى، مایه فریفتگى بنى اسرائیل و باور به معبود بودن آن شد. (له خوار) ذکر هر یک از اوصاف گوساله، نشانگر دخالت آن در گرایش بنى اسرائیل است.
۶ - سامرى، تندیس گوساله زرین را به عنوان «اله» بنى اسرائیل و موسى(ع) معرفى کرد. (فأخرج ... فقالوا هذا إلهکم و إله موسى )
۷ - گروهى از بنى اسرائیل در معرفى کردن گوساله زرین به عنوان معبود، با سامرى همراهى و هم کارى داشتند. (عجلاً ... فقالوا هذا إلهکم و إله موسى ) فعل جمع «قالوا» مى رساند که عده اى در اطراف سامرى مجتمع گشته و مرام او را ترویج مى کردند. یا این که از گذشته با او هم کارى و هم فکرى داشتند و در زمان نمایش دادن گوساله، به ترویج عقیده باطل خود پرداختند.
۸ - بنى اسرائیل، داراى زمینه مساعد فکرى براى پذیرش گوساله طلایى به عنوان معبود بودند. (فقالوا هذا إلهکم و إله موسى ) انتخاب شکل گوساله براى القاى بت پرستى و نیز ارتداد سریع بنى اسرائیل، به خصوص پس از مشاهده معجزات موسى(ع)، گویاى برداشت یاد شده است.
۹ - سامرى و پیروان او، به دروغ مدعى فراموش شدن معرفى گوساله به عنوان معبود، از جانب موسى(ع) شدند. (هذا إلهکم و إله موسى فنسى ) در باره مرجع ضمیر فاعلى «نسى» دو احتمال وجود دارد: ۱- مرجع موسى(ع) باشد. ۲- مرجع سامرى باشد. برداشت یاد شده براساس احتمال اول است.
۱۰ - سامرى و طرفداران و مبلغان او، پرستش گوساله را از جمله عقاید موسى(ع) وانمود کردند. (فقالوا هذا إلهکم و إله موسى فنسى)
۱۱ - لزوم هشیارى در برابر جعل و منتسب سازى عقاید انحرافى و ساختگى به پیامبران و مکتب آنان (هذا إلهکم و إله موسى فنسى) نقل افتراى سامریان به موسى(ع) و مطرح ساختن عقاید انحرافى خویش، به عنوان عقاید موسى(ع)، هشدارى به همه، به ویژه پاسداران ادیان الهى است که همواره خطر جعل و دروغ بستن به پیامبران الهى، در مهم ترین بنیان هاى جهان بینى وجود دارد.
۱۲ - بهره گیرى از شخصیت هاى محبوب جامعه و وابسته نشان دادن افکار و رفتار خویش به آنان، از ترفندهاى رهبران ضلالت است. (فقالوا هذا ... إله موسى فنسى)
۱۳ - موسى(ع) در دیدگاه و تبلغات سامریان، رهبرى فراموش کار حتى در اصولى ترین مسائل اعتقادى (فقالوا هذا إلهکم و إله موسى فنسى)
۱۴ - سامرى، فردى ناسپاس در برابر نعمت هاى خداوند و بى توجه به الطاف و کمک هاى ویژه او (فنسى) چنانچه ضمیر فاعلى «نسى» به سامرى برگردد، مراد از فراموشى سامرى، بى توجهى او به عنایات الهى در نجات از فرعونیان و نزول «منّ و سلوى» و نظایر آن خواهد بود.
موضوعات مرتبط
- ادیان: خطر تهمت به ادیان ۱۱
- انبیا: خطر تهمت به انبیا ۱۱
- بنى اسرائیل: اختفاى ساخت گوساله بنى اسرائیل ۲; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۳; زمینه گوساله پرستى بنى اسرائیل ۸; ضعف بنى اسرائیل ۴; عقیده بنى اسرائیل ۷; عوامل گمراهى بنى اسرائیل ۵; گوساله پرستان بنى اسرائیل ۷; معبود بنى اسرائیل ۶، ۹
- جامعه: آسیب شناسى اجتماعى ۱۲; سوءاستفاده از محبوبان جامعه ۱۲
- رهبران: روش برخورد رهبران گمراهى ۱۲
- سامرى: بینش پیروان سامرى ۱۳; بینش سامرى ۱۳; پیروان سامرى ۷; تهمتهاى پیروان سامرى۹ ۱۰ ;تهمتهاى سامرى ۹، ۱۰; جنس گوساله سامرى ۱ ۲; جنسیت گوساله سامرى ۱; دروغگویى پیروان سامرى ۹; دروغگویى سامرى ۹; روانشناسى سامرى ۴; شخصیت سامرى ۴; صداى گوساله سامرى ۳; غفلت سامرى ۱۴; کفران سامرى ۱۴; گوساله سامرى ۶; مجسمه سازى سامرى ۱، ۴ ; مهارت سامرى ۴; نقش صداى گوساله سامرى ۵
- مجسمه: مجسمه گوساله نر ۱، ۳، ۶
- موسى(ع): تهمت فراموشى به موسى(ع) ۹، ۱۳; تهمت گوساله پرستى به موسى(ع) ۱۰
