الواقعة ٧٥
ترجمه
| الواقعة ٧٤ | آیه ٧٥ | الواقعة ٧٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لآ أُقْسِمُ»: سوگند به. حرف (لا) در قسمهای قرآنی زائد و برای تأکید است (نگا: حاقه / ، معارج / ، قیامت / و تکویر / ، انشقاِ / ، بلد / . چرا که خدا در آیه بعدی آن را قسم یادکردن قلمداد فرموده است، و در کلام عرب (لا) زائد برای تأکید و تقویت کلام، فراوان است. از جمله: تَذَکَّرْتُ لَیْلی، فَاعْتَرَتْنی صَبابَةٌ وَ کادَ نِیاطُ الْقَلْبِ (لایَتَقَطَّعُ) (لا وَ أَبیکِ) ابْنَةَ الْعامِرِیِّ لایَدَّعِی الْقَوْمُ أَنِّی‌أَفِرُّ دیگر این که به اغلب این چیزهائی که همراه (لا) مقسمٌ‌علیه قرار گرفته‌اند، در جاهای دیگر قرآن بدون (لا) بدانها سوگند یاد شده است (نگا: نجم / شمس / مریم / ، مدثر / ، تکویر / ، فجر / و لیل / تین / . «مَوَاقِعِ»: جمع مَوْقِع، جایگاهها و مسیرها و مدارهای ستارگان. ستارگان آسمان بیشمارند و از جمله تنها در کهکشان ما حدود یک‌هزار میلیون ستاره وجود دارد، و نظام مدارات هریک از آنها به قدری دقیق و حساب شده است که انسان را به شگفتی وامی‌دارند. مسیر و مدار و فاصله آنها از یکدیگر طبق قانون جاذبه و دافعه تعیین، و سرعت سیر هر کدام با برنامه معینی انجام می‌پذیرد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۷ - ۹۶، سوره واقعه
- بيان جهت اينكه لازمه اعتقاد به آفريدگار تصديق قيامت و معاد است (نحن خلقناكم فلولاتصدقون )
- مرگ تقدير شده است و ناشى از غلبه اسبابزوال بر قدرت و اراده خداوند نيست
- حكمت و غرض از تقدير مرگ : تبديل امثال ، و انشاء مجدد اموات
- توضيح اينكه چگونه علم به دنيا و خصوصيات آن مسلتزم اذعان به معاد است
- بيان اينكه آيه : ((و لقد علمتم النشاة الاولى فلولا تذكرون )) مبتنى بر قياس نيست
- اثبات ربوبيت پروردگار با بر شمردن سه تا از مهمترين حوائج مردم : زراعت ، آب وآتش
- معناى آيه : ((فسبح باسم ربك العظيم
- معناى اينكه قرآن كريم و ((انى كتاب مكنون )) است
- مراد از ((مس )) و ((مظهرون )) در آيه : ((لا يسمه لا المطهرون ))
- معناى اينكه فرمود: روزى خود را تكذيب قرار مى دهيد
- اگر قيامتى در كار نيست پس چرا جان به گلوگاه رسيده را بر نمى گردانيد؟!
- وضع طوائف سه گانه (مقربون ، اصحاب اليمين و اصحابالشمال ) در حال مرگ و پس از مرگ
- (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - سوگند مؤکد خداوند به محل افول و غروب ستارگان (فلاأُقسم بموقع النجوم) «موقع» (مفرد «مواقع») مى تواند اسم مکان و به دو معنا آمده است: محل استقرار و محل سقوط، برداشت بالا بر پایه معناى دوم است.
۲ - ستارگان آسمان، داراى مکانى معین و فاصله هاى ثابت و تغییرناپذیر (فلاأُقسم بموقع النجوم) در صورتى که «موقع» (مفرد «مواقع») اسم مکان (محل استقرار) باشد، برداشت بالا استفاده مى شود.
۳ - سوگند الهى، به نظام ستارگان آسمان (فلاأُقسم بموقع النجوم) برداشت یاد شده بر این اساس است که «مواقع» به معناى مکان هاى استقرار ستارگان باشد.
روایات و احادیث
۴ - «روى عن أبى جعفر و أبى عبداللّه علیهما السلام أنّ مواقع النجوم رجومها للشیاطین فکان المشرکون یقسمون بها...;[۱] از امام باقر و صادق(علیهماالسلام) روایت شده که «مواقع نجوم» رجم شیاطین است که به وسیله ستارگان انجام مى شود و مشرکان به آن قسم یاد مى کردند».
۵ - «عن بعض أصحابنا: قال: سألته عن قول اللّه عزّوجلّ: «فلااُقسم بمواقع النجوم» قال: أعظم إثم من یحلف بها;[۲] برخى از اصحاب از [امام] درباره سخن خداوند عزّوجلّ «فلااُقسم بمواقع النجوم» سؤال کردند، حضرت فرمود: بزرگ است گناه کسانى که به آن (مواقع نجوم) قسم مى خورند».
موضوعات مرتبط
- خدا: سوگندهاى خدا ۱
- ستارگان: فواصل ستارگان ۲; مکان ستارگان ۲; نقش ستارگان ۴
- سوگند: احکام سوگند ۵; سوگند به مغرب ستارگان ۱; سوگند به مکان ستارگان ۳، ۵; سوگند حرام ۵
- شیطان: رجم شیطان ۴
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۳
- گناهان کبیره :۵
- مشرکان: سوگند مشرکان ۴
