النور ٣٠
ترجمه
| النور ٢٩ | آیه ٣٠ | النور ٣١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَغُضُّوا»: فرو گیرند. برگیرند. پائین اندازند. مراد دوری از چشم‌چرانی و نظربازی است. مجزوم و جواب (قُلْ) است. «مِنْ»: حرف تبعیضیّه است و بیانگر این واقعیّت است که هنگام روبرو شدن با زن نامحرم، مؤمن باید نگاه خود را کم و کوتاه کند. نه به طور کلّی چشمان خود را بربندد، و نه بدو خیره بنگرد. «فُرُوجَهُمْ»: مراد حفظ قُبُل و دُبُر از زنا و لِواط است، و پوشاندن آنها با لباسهائی که نازک بدن‌نما نبوده و به گونه‌ای چسب بدن نباشد که اندامهای برجسته را نشان دهد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۷ - ۳۴، سوره نور
- بيان آيات مربوط به دخولبه خانه ديگران .
- اذن عام براى دخول به اماكن عمومى .
- دستور غضّ بصر و حفظ عورات
- امر به حجاب دارى و آشكار نساختن مواضع زينت و...
- امر و تشويق به ازدواج و به عقد قرارداد جهت آزادى بردگان (مكاتبه )
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيات مربوط به استيناس و استيذان در هنگام ورود به خانه ديگران .
- رواياتى درباره چشم فرو بستن از نگاه به نامحرم و حفظ فروج و...
- رواياتى در ذيل آبات مربوط به امر تشويق به نكاح ، مكاتبه با بندگان و نهى اكراهكنيزان به زناكارى
نکات آیه
۱ - مردان مؤمن، وظیفه دار پرهیز از نظر دوختن و خیره شدن به نامحرمان اند. (و قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم) برداشت یاد شده با توجه به دو نکته است: ۱- . «غضّ» (مصدر «یغضّوا») به معناى کاستن از نگاه و صدا است (مفردات راغب). مقصود از آن در آیه شریقه، اجتناب از نظر دوختن و خیره شدن به نامحرمان است، نه نگاه اولیه و ناخودآگاه. ۲. «من» در «من أبصارهم» براى تبعیض است و مقصود، فرو بستن چشم از چیزهایى است که نگاه به آنها ناشایست و حرام است (مثل نگاه به نامحرمان).
۲ - نظر دوختن به نامحرمان و چشم چرانى، حرام است. (قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم)
۳ - مردان مؤمن، وظیفه دار پرهیز از چشم دوختن و خیره شدن به شرمگاه دیگرانند. (قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم) مقصود از چشم فرو بستن (یغضّوا من أبصارهم) - به قرینه «و یحفظوا فروجهم» - مى تواند چشم فرو بستن از عورت و شرمگاه دیگران باشد.
۴ - حرمت خیره شدن و چشم دوختن به عورت و شرمگاه دیگران (قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم)
۵ - پوشاندن عورت و شرمگاه خویش از دید دیگران، بر مردان واجب و کشف آن حرام است. (قل للمؤمنین ... یحفظوا فروجهم) «فرج» و «فرجة» در اصل به معناى شکاف میان دو شىء است; ولى در اصطلاح متعارف به معناى عورت و شرمگاه مى باشد (مفردات راغب).
۶ - مردان مؤمن، وظیفه دار پرهیز از آلودگى به فحشا و زنا (قل للمؤمنین ... یحفظوا فروجهم) مقصود از جمله «و یحفظوا فروجهم» (مردان شرمگاه خود را حفظ کنند) - به قرینه آیات قبل که درباره حکم فحشا و قذف بود - مى تواند خوددارى از ارتکاب فحشا و زنا باشد.
۷ - خیره شدن به نامحرمان و چشم چرانى، زمینه ساز آلودگى به فحشا و فساد جنسى است. (قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم و یحفظوا فروجهم) در آیه شریفه حکم حرمت چشم چرانى و نگاه به نامحرمان، بر حکم عفت گزینى و اجتناب از فحشا، مقدم داشته شده است و این تقدم ذکرى، مى تواند حکایت از تقدم رتبى و ارتباط میان این دو حکم داشته باشد; به این معنا که پرهیز از چشم چرانى، زمینه عفت گزینى و اجتناب از آلودگى جنسى خواهد بود.
۸ - مبارزه اسلام با علل و زمینه هاى وقوع جرم، بزهکارى و فحشا (قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم و یحفظوا فروجهم)
۹ - پرهیز از نظر دوختن به نامحرمان و اجتناب از آلودگى به فحشا و فساد جنسى، زمینه ساز طهارت، پاکى، رشد و بالندگى است. (قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم و یحفظوا فروجهم ذلک أزکى لهم) «زکاة» (مصدر «أزکى») هم به معناى «نمو و رشد» و هم به معناى «طهارت و پاکى» است.
۱۰ - رشد و طهارت، ملاک هاى گزینش نحوه زندگى انسان ها و اساس تنظیم روابط صحیح میان مردان و زنان است. (و قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم ... ذلک أزکى لهم) جمله «ذلک أزکى لهم» هر چند براى تعلیل احکام نگاه کردن زن و مرد نامحرم و حفظ عفت است; ولى این تعلیل از نوع تعلیلى است که موجب تعمیم حکم مى شود. بنابراین هر رفتارى که موجب رشد و پاکى انسان گردد، امرى پسندیده و بایسته است که باید ملاک گزینش نوع رفتارها و نیز کیفیت روابط میان زنان و مردان در جامعه، قرار گیرد.
۱۱ - احکام و تعالیم دین، در جهت رشد، بالندگى، طهارت و پاکى انسان است. (قل للمؤمنین یغضّوا من أبصرهم ... ذلک أزکى لهم)
۱۲ - رشد و طهارت، مطلوب و فطرى همه انسان ها است. (ذلک أزکى لهم) جمله «ذلک أزکى لهم» به منزله تعلیل است و تعلیل آن گاه صحیح است که شىء تعلیل شده (رشد و پاکى) مورد پذیرش مخاطبان باشد. بنابراین مى توان گفت که پاکى و رشد، مورد پذیرش و مطلوب همگان است و این به سبب امرى فطرى خواهد بود.
۱۳ - تبیین فلسفه احکام، شیوه اى پسندیده در بیان تعالیم دین و تسهیل عمل به آنها (قل للمؤمنین یغضّوا ... ذلک أزکى لهم) جمله «ذلک أزکى لهم» - که به منزله تعلیل براى احکام یاد شده و در مقام تشویق براى عمل به آنها است - حاکى از شیوه قرآن در تبیین تعالیم اسلام و نیز تسهیل عمل به احکام الهى است.
۱۴ - خداوند، از تمامى حرکات و رفتار انسان ها، آگاه و باخبر است. (إنّ اللّه خبیر بما یصنعون)
۱۵ - کسانى که از نگاه کردن به نامحرمان و شرمگاه دیگران ابایى ندارند، به مجازات الهى تهدید شده اند. (قل للمؤمنین یغضّوا ... إنّ اللّه خبیر بما یصنعون) جمله «إنّ اللّه خبیر بما یصنعون» - که آگاهى همه جانبه الهى به بشر را یادآورى مى کند - هشدارى است به کسانى که احکام یادشده را رعایت نکنند.
۱۶ - توجه و اعتقاد به آگاهى خداوند به حرکات و رفتار انسان ها، موجب برانگیختن آنان به رعایت دستورات خدا و پرهیز از نافرمانى او است. (قل للمؤمنین یغضّوا ... إنّ اللّه خبیر بما یصنعون) سخن تهدیدآمیز خداوند به مؤمنان (إنّ اللّه خبیر بما یصنعون)، مى تواند به منظور این مطلب، ادا شده باشد.
۱۷- «عن أبى عبداللّه(ع): ...(فى قوله تعالى) «قل للمؤمنین یغضّوا من أبصارهم و یحفظوا فروجهم» ... «و قل للمؤمنات یغضضن من أبصارهنّ و یحفظن فروجهنّ» ... قال: کلّ شىء فى القرآن من حفظ الفرج فهو من الزنا إلاّ هذه الآیة فإنّها من النظر ...; از امام صادق(ع) [درباره سخن خداى - تبارک و تعالى ] «قل للمؤمنین یغضّوا من أبصارهم و یحفظوا فروجهم...» روایت شده است: هر چیزى که در قرآن درباره حفظ فرج آمده، مراد حفظ آن، از زنا است; مگر در این آیه مراد حفظ آن، از نگاه دیگران است...» ۱- کافى، ج ۱، ص ۳۵، ح ۱; تفسیربرهان، ج ۳، ص ۱۳۰، ح ۲.
موضوعات مرتبط
- احکام ۲، ۴، ۵: تبیین فلسفه احکام ۱۳; فلسفه احکام ۱۱
- انسان: آگاهى از عمل انسان ها ۱۴; فطریات انسان ۱۲; کمال طلبى انسان ۱۲
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۶
- پاکى: آثار پاکى ۱۰; زمینه پاکى ۹، ۱۱; فطریت پاکى ۱۲
- تبلیغ: روش تبلیغ ۱۳
- تکامل: آثار تکامل ۱۰; زمینه تکامل ۹، ۱۱
- تکلیف: روش تسهیل تکلیف ۱۳; موجبات عمل به تکلیف ۱۶
- جرایم: مبارزه با عوامل جرم ۸
- چشم چرانى: آثار اجتناب از چشم چرانى ۹; آثار چشم چرانى ۷; حرمت چشم چرانى ۲; کیفر چشم چرانى ۱۵
- خدا: علم غیب خدا ۱۴
- دین: فلسفه دین ۱۱
- ذکر: آثار ذکر علم خدا ۱۶
- روابط اجتماعى: ملاک روابط اجتماعى ۱۰
- زنا : اجتناب از زنا ۶
- عصیان: موانع عصیان ۱۶
- عقیده: آثار عقیده به علم خدا ۱۶
- عورت: اجتناب از نگاه به عورت دیگران ۳; احکام ستر عورت ۵; حرمت کشف عورت ۵; حرمت نگاه به عورت دیگران ۴; کیفر نگاه به عورت دیگران ۱۵
- فحشا: آثار اجتناب از فحشا ۹; اجتناب از فحشا ۶; زمینه فحشا ۷
- کمال: فطریت کمال طلبى ۱۲
- گناه: موانع گناه ۱۶
- مؤمنان: تکلیف مؤمنان ۱، ۳، ۶
- محرمات ۲، ۴، ۵:
- نامحرم : آثار نگاه به نامحرم ۷; اجتناب از نگاه به نامحرم ۱، ۱۷; کیفر نگاه به نامحرم ۱۵; نگاه به نامحرم ۲
- نگاه: احکام نگاه ۲، ۴
- واجبات ۵:
