النحل ٨
ترجمه
| النحل ٧ | آیه ٨ | النحل ٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْخَیْلَ»: گلّه اسبان. عطف بر واژه (أَنْعامَ) در آیه پنجم است. «الْبِغَالَ»: جمع بَغْل، استرها. «الْحَمِیرَ»: جمع حِمار، الاغها. «زینَةً»: عطف بر محلّ (لِتَرْکَبُوهَا) و هر دو مفعول‌له هستند. «یَخْلُقُ مَا لا تَعْلَمُونَ»: مراد ماشینها و هواپیماها و سفینه‌های فضائی و قطارها و دیگر وسائل و مرکبهای سریع‌السیری است که مولود استعدادی است که خدا به انسانها داده است.
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۱،سوره نحل
- بيان مفاد كلى سوره نحل و مكى و مدنى بودن آيات آن
- مراد از امر خدا و معناى ((اتى امر الله فلا تستعجلوه )) و وجوهى كه در اين باره گفته شده است
- رد نظريه ديگر مفسرين درباره مفاد آيه شريفه
- اشاره به آنچه كه از اين آيات قرآنى درباره حقيقت روح استفاده مى شود
- بيان معناى آيه : ((ينزل الملائكة بالروح من امره ...))
- وجوه مختلفى كه مفسران در پيرامون معناى آيه فوق ذكر كرده اند
- بعثت پيامبران و انزال ملائكه منوط به مشيت خداوند است
- رد سخن بعضى مفسرين در استدلال به آيه بر عدم شرط استعداد و و قابليت در امررسالت
- اشاره به دو مرحله داشتن انذار پيامبران هم در عقيده و هم درعمل
- احتجاج بر وحدانيت خدا از دو جهت : از راه خلق كردن و از راه تدبير
- غرض از ذكر اينكه خلقت انسان از نطفه اى ناچيز است بيان بى شرمى و وقاحت بشر است
- اشاره به فوائد انعام (شتر، گاو، گوسفند) و هدف از خلقت آنها
- بر خدا است كه قصد سبيل (راه هدايت ) را معين و روشن كند (و على الله قصدالسبيل ...)
- اختلاف دو فرقه اشاعره و معتزله در دلالت آيه
- سه قسم احتجاج براى سه گروه مختلف از انسانها بر وحدانيت خدا در ربوبيت
- معناى ((وترى الفلك مواخر فيه ))
- اركان سه گانه الوهيت و ربوبيت : خالق بودن ، منعم بودن و عالم بودن به درون وبرون انسان
- بيان نكته اى كه در تعليل ((و ان تعدوا نعمة الله لا تحصوها)) به ((ان الله لغفوررحيم )) وجوددارد
- رواياتى در ذيل آيه ((اتى امر الله فلا تستعجلوه ))
- نقد استدلال برخى از علماء به روايات فوق الذكر
- روايتى كه در آن ((اتى امر الله )) به ظهور مهدى عليه السلام تطبيق شده است
- رواياتى درباره حكم شرعى بول و گوشت چهارپايان
- دو روايت در تطبيق جمله : ((و بالنجم هم يهتدون )) بر ائمهاهل بيت عليهم السلام
نکات آیه
۱- خداوند خالق و آفریننده اسب، استر و الاغ است. (و الأنعم خلقها لکم ... و الخیل و البغال و الحمیر)
۲- اسب، استر و الاغ به منظور سوار شدن، زینت بودن و تجمل آفریده شده است. (و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة)
۳- استفاده از اسب، استر و الاغ براى سوارى و تجمل، جایز است. (و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة و یخلق ما لاتعلمون)
۴- چهارپایان برطرف کننده نیازهاى مادى و روحى مردم جزیرة العرب بوده اند. (و الأنعم خلقها لکم فیها دفءٌ و منفع و منها تأکلون . و لکم فیها جمال ... لترکبوها و زینة) «دفءٌ»، «منافع»، «منها تأکلون» و «ترکبوها» بیانگر نیازهاى مادى و «جمال» و «زینة» بیانگر نیازهاى روحى و روانى است.
۵- خداوند، پیوسته موجوداتى را پدید مى آورد که انسانها به آنها آگاهى ندارند. (خلق السموت و الأرض ... خلق الإنسن ... و الأنعم خلقها لکم ... و یخلق ما لاتعلمون) از اینکه «خلق» را در فرازهاى قبلى به صورت ماضى و در عبارت اخیر به صورت مضارع به کار برده است، مطلب فوق برداشت مى شود.
۶- پیشگویى قرآن درباره اختراع وسایل پیشرفته و جدید براى حمل و نقل، مسافرت و سایر وسایل آسایشى و رفاهى انسان (و الأنعم خلقها لکم فیها دفءٌ و منفع ... و لکم فیها جمال ... لترکبوها و زینة و یخلق ما لاتعلمون) متعلق «یخلق» نامعلوم و فواید آن محذوف است، ولى با توجه به فوایدى که براى اشیاى خلق شده ذکر کرده، مى توان حدس زد که فواید مخلوقهاى جدید نیز در راستاى بهره ورى انسان است.
۷- علم و آگاهى انسان محدود است. (و یخلق ما لاتعلمون)
۸- آفرینش و ایجاد، امرى دائم و مستمر است. (خلق ... خلق ... خلقها ... و یخلق ما لاتعلمون) آوردن «یخلق» به صورت مضارع مى تواند بیانگر این مطلب باشد که آفریدگارى خداوند عمل مستمرى است و منحصر به آنچه در گذشته آفریده، نیست.
۹- خوردن گوشت دامها (گاو، گوسفند و شتر) در میان مردم عصر بعثت، امرى رایج و متداول بوده است. (و الأنعم خلقها لکم ... و منها تأکلون ... و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة) با توجه به اینکه در ردیف منافع انعام (گاو، شتر و گوسفند) استفاده از گوشت آنها ذکر شده ، ولى براى اسب، استر و الاغ چنین استفاده اى بیان نگردیده و از طرفى این آیات در صدد برشمردن نعمتهاست و تا زمانى که استفاده از چیزى متداول نباشد نعمت بر آن صدق نمى کند، معلوم مى شود که خوردن گوشت گاو، گوسفند و شتر متداول بوده; ولى خوردن گوشت اسب، استر و الاغ متداول نبوده است.
۱۰- خوردن گوشت اسب، استر و الاغ در میان مردم عصر بعثت متداول نبوده است. (و الأنعم خلقها لکم ... و منها تأکلون ... و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة)
۱۱- به کارگیرى شتر براى باربرى و اسب، استر و الاغ براى سوارى، استفاده کردن مناسب از آنهاست. (و الأنعم ... و تحمل أثقالکم إلى بلد لم تکونوا بلغیه ... و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها) با توجه به اینکه در ضمن منافع شتر، باربرى را ذکر کرد و از سوارى یاد نکرد و در رابطه با اسب، استر و الاغ، سوارى را ذکر کرد و از باربرى یاد نکرد، مطلب فوق برداشت شد.
موضوعات مرتبط
- احکام ۳:
- اسب: استفاده از اسب ۳، ۱۱; خالق اسب ۱; خوردن گوشت اسب در صدراسلام ۱۰; زینت بودن اسب ۲; سوارى از اسب ۲، ۱۱; فلسفه خلقت اسب ۲
- استر: استفاده از استر ۳، ۱۱; خالق استر ۱; خوردن گوشت استر در صدراسلام ۱۰; زینت بودن استر ۲; سوارى از استر ۲، ۱۱; فلسفه خلقت استر ۲
- الاغ: استفاده از الاغ ۳، ۱۱; خالق الاغ ۱; خوردن گوشت الاغ در صدراسلام ۱۰; زینت بودن الاغ ۲; سوارى از الاغ ۲، ۱۱; فلسفه خلقت الاغ ۲
- انسان: جهل انسان ها ۵; محدودیت علم انسان ۷
- جزیرة العرب: تأمین نیازهاى مادى جزیرة العرب ۴; تأمین نیازهاى معنوى جزیرة العرب ۴
- چهارپایان: خوردن گوشت چهارپایان در صدراسلام ۹; نقش چهارپایان ۴
- حمل و نقل: پیشگویى وسایل حمل و نقل ۶
- حیوانات: احکام حیوانات ۳
- خدا: تداوم خالقیت خدا ۵; خالقیت خدا ۱
- خلقت: تداوم خلقت ۸
- شتر: استفاده از شتر ۱۱; باربرى با شتر ۱۱; خوردن گوشت شتر در صدراسلام ۹
- قرآن: پیشگوییهاى قرآن ۶
- گاو: خوردن گوشت گاو در صدراسلام ۹
- گوسفند: خوردن گوشت گوسفند در صدراسلام ۹
- موجودات: خالق موجودات ۵
