النجم ٣٠

ذٰلِکَ‌ مَبْلَغُهُمْ‌ مِنَ‌ الْعِلْمِ‌ إِنَ‌ رَبَّکَ‌ هُوَ أَعْلَمُ‌ بِمَنْ‌ ضَلَ‌ عَنْ‌ سَبِيلِهِ‌ وَ هُوَ أَعْلَمُ‌ بِمَنِ‌ اهْتَدَى‌

ترجمه

این آخرین حدّ آگاهی آنهاست؛ پروردگار تو کسانی را که از راه او گمراه شده‌اند بهتر می‌شناسد، و (همچنین) هدایت‌یافتگان را از همه بهتر می‌شناسد!

|اين نهايت فهم آنهاست. بى‌ترديد، پروردگار تو به كسى كه از راه او منحرف شده آگاه‌تر است، و او كسى را كه هدايت يافته است بهتر مى‌شناسد

اين منتهاى دانش آنان است. پروردگار تو، خود به [حال‌] كسى كه از راه او منحرف شده داناتر، و او به كسى كه راه يافته [نيز] آگاه‌تر است.

منتهای علم و فهم این مردم تا همین حد است، خدا به حال آن که از راه حق گمراه شد و آن که هدایت یافت کاملا آگاه است.

این [دنیا خواهی] آخرین مرز دانش و معرفت آنان است؛ یقیناً پروردگارت به کسی که از راه او منحرف شده، داناتر است، و او به کسی که هدایت یافته، آگاه تر است.

منتهاى دانششان همين است. پروردگار تو به آن كه از طريق او گمراه مى‌شود يا به راه هدايت مى‌افتد داناتر است.

این منتهای علمشان است، بی‌گمان پروردگارت به کسی که از راه او گمراه شده است آگاه‌تر است، و همو به کسی که راه یافته است، آگاه‌تر است‌

اين است منتهاى دستيابى آنها به دانش. همانا پروردگار تو داناتر است به آن كه از راه او گمراه شده و هم او داناتر است به آن كه راه‌يافته است

منتهای دانش ایشان همین است. پروردگار تو کسی را که از راه خدا منحرف شده باشد، و همچنین کسی را که راهیاب بوده باشد، به خوبی می‌شناسد (و بهتر از همه، احوال و اوضاع آنان را می‌داند).

این همان رسایی (نارسای) دانش آنان است. همواره پروردگار تو، خود به (حال) کسی که از راه او منحرف شده داناتر و او به کسی که راه یافته (نیز) آگاه‌تر است.

این است اندازه رسیدنشان به دانش همانا پروردگار تو داناتر است بدانکه گم شود از راهش و او است داناتر بدانکه راه یافت‌

النجم ٢٩	آیه ٣٠	النجم ٣١
سوره : سوره النجم نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ»: منتهای دانش و آگاهی ایشان. نهایت فرزانگی و اطلاع آنان.

تفسیر

• آيات ۱۹ - ۳۲، سوره نجم
• احتجاج عليه بت پرستى و اعتقاد به اينكه ملائكه دختران خدا و شفعايند
• مشركين هيچ دليلى بر الوهيت آلئه خود ندارد
• انسان به صرف آرزو مالك آرزويش نمى شود!
• شفاعت ملائكه مشروط به اذن و رضاى خداى سبحان است
• مقصود از اينكه فرمود مشركين بدانچه مى گويند علم ندارند و جز ((ظن )) را پيروىنمى كنند...
• وجه تفريع جزاء بد كاران و نكوكاران بر مالكيت خداى سبحان
• مقصود از استثناى ((الا اللمم )) در آيه : ((الذين يجتنبون كبائر الاثم و الفواحش الااللمم ...))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - افق دید و نگرش مشرکان خداگریز، محصور در محدوده دنیا و مظاهر آن (و لم یرد إلاّ الحیوة الدنیا . ذلک مبلغهم من العلم) «ذلک» اشاره به دنیاگرایى مشرکان دارد; یعنى، دنیاگرایى منتهاى دانش آنان است.

۲ - گرایش هاى مادى و معنوى انسان، متأثر از محدوده دید و بینش او است. (و لم یرد إلاّ الحیوة الدنیا ذلک مبلغهم من العلم) عبارت «ذلک مبلغهم...»، مى تواند جنبه تعلیلى براى دنیامدارى مشرکان داشته باشد; یعنى، چون آنان از درک معارف معنوى عاجزاند، بنابراین تمامى همت خویش را در دنیا و مظاهر آن خلاصه کرده اند.

۳ - اندیشه محدود مشرکان، مانع از تأثیر پیام وحى در آنان (فأعرض عن من ... ذلک مبلغهم من العلم) در صورتى که «ذلک مبلغهم...» بیانگر فلسفه تکلیف اعراض براى پیامبر(ص) باشد، مفاد آن چنین مى شود: چون محدوده دانش مشرکان از دنیا فراتر نمى رود، بنابراین از درک معارف معنوى عاجزاند. پس از آنان روى بگردان; زیرا پیام هاى الهى در عناصرى مانند آنان تأثیر ندارد.

۴ - خرافات و موهومات، اوج دید و نگرش مشرکان دنیاگرا (لیسمّون الملئکة تسمیة الأُنثى و ما لهم به من علم ... ذلک مبلغهم من العلم) برداشت بالا بنابراین نکته است که «ذلک» اشاره به عقاید خرافى مشرکان در مورد دختر انگاشتن ملائکه براى خداوند، داشته باشد.

۵ - اندیشه خرافى مشرکان در مورد فرشتگان، برخاسته از افق محدود دانش و بینش آنان (لیسمّون الملئکة تسمیة الأُنثى ... ذلک مبلغهم من العلم) با توجه به این که موضوع اصلى آیات پیشین، طرد و نقد اندیشه خرافى مشرکان درباره دختر انگاشتن فرشتگان براى خداوند بود; مى توان استفاده کرد که عبارت «ذلک مبلغهم...»، فلسفه رواج این عقیده خرافى را در میان آنان تبیین مى کند.

۶ - هدایت یافتگان و گمراهان، تحت احاطه علمى کامل خداوند (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو أعلم بمن اهتدى)

۷ - هدایت ناپذیرى مشرکان خداگریز، موجب فرمان الهى به پیامبر(ص) در روى گردانى از تبلیغ و هدایت آنان (فأعرض عن من تولّى ... إنّ ربّک هو أعلم) با توجه به این که جمله «إنّ ربّک...» تعلیل براى «فأعرض...» است، مطلب بالا استفاده مى شود.

۸ - مکلف نبودن پیامبر(ص) به هدایت گمراهان حق ناپذیر، نمودى از ربوبیت خداوند در حق آن حضرت (فأعرض عن من تولّى ... إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله) ذکر «ربّک» پس از تعیین محدوده تبلیغ براى پیامبر(ص)، مى تواند ناظر به مطلب بالا باشد.

۹ - خداگریزى و دنیامحورى، بارزترین نمود انحراف و گمراهى (تولّى عن ذکرنا و لم یرد إلاّ الحیوة الدنیا ... هو أعلم بمن ضلّ عن سبیله)

موضوعات مرتبط

• انسان: گرایشهاى انسان ۲
• بینش: نقش بینش ۲
• خدا: اوامر خدا ۷; علم خدا به گمراهان ۶; علم خدا به مهتدین ۶; نشانه هاى ربوبیت خدا ۸; وسعت علم خدا ۶
• دنیاطلبان: بینش دنیاطلبان ۴
• دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۹
• غفلت: آثار غفلت از خدا ۹
• گمراهان: هدایت گمراهان ۸
• گمراهى: نشانه هاى گمراهى ۹
• محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۷; محدوده رسالت محمد(ص) ۸; مربى محمد(ص) ۸
• مشرکان: آثار محدودیت علم مشرکان ۵; آثار محدویت فکر مشرکان ۳; آثار هدایت ناپذیرى مشرکان ۷; اعراض از مشرکان ۷; بینش مشرکان۱، ۴; خرافه پرستى مشرکان ۴; دنیاطلبى مشرکان ۱; سطحى نگرى مشرکان ۱; مشرکان و ملائکه ۵; منشأ خرافه پرستى در مشرکان ۵
• وحى: موانع تأثیر وحى ۳