المؤمنون ٧٦
ترجمه
| المؤمنون ٧٥ | آیه ٧٦ | المؤمنون ٧٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا اسْتَکانُوا»: از ماده (کون) یعنی: حال به حال نشدند و دگرگون نگشتند (نگا: المصحف المیسّر). از ماده (کین) یعنی: خواری و کوچکی ننمودند و خشوع و خضوع نکردند (نگا: آل‌عمران / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۵ - ۷۷، سوره مؤ منون
- تاءخير در عذاب كافران و بهره مند ساختن آنان به مال و فرزندان براى املاء و استدراج آنان است نه براى خيرخواهى .
- شرح صفات مؤ منين
- ((خيرات )) در جمله : ((اولئك يسارعون فى الخيرات ...))اعمال صالحه ناشى از اعتقاد حق است .
- بيان اينكه در دين خدا تكليف حرجى نه در اعتقاد و نه درعمل وجود ندارد (لا يكلف الله نفسا الا وسعها)
- فايده وجود نامه اعمال و جواب به شبهه اى كه فخر رازى در اين باره ذكر كرده است .
- اعمال بد مانع از انجام اعمال صالحه است .
- رد عذرهايى كه مشركين براى قبول رسالت پيامبر صلى اللّه عليه و آله آوردند.
- معنائى كه آيه (ولو اتبع الحق اهدائهم لفسدت السموات و الارض ) بيانگر آن است .
- وجه اينكه از قرآن كريم به ((ذكر)) تعبير شده است .
- اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند.
- بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم وجلة )) و معناى استكانت و تضرع و...)
نکات آیه
۱ - بلاها و گرفتارى هاى دنیوى، بر اساس مشیت خدا و در جهت تنبه و هدایت غافلان و منحرفان (و لقد أخذنهم بالعذاب فما استکانوا لربّهم) «أخذ» (مصدر «أخذنا») به معناى گرفتن ( گرفتار ساختن)است. «إستکانة» (مصدر «استکانوا») به معناى فروتنى و «تضرع» (مصدر «یتضرعون») به معناى نالیدن و زارى کردن است.
۲ - بلاهاى دنیوى، زداینده خوى استکبار و دمنده روح خضوع و فروتنى در انسان ها نسبت به پروردگار (و لقد أخذنهم بالعذاب فما استکانوا لربّهم)
۳ - روى آورى به درگاه خداوند و تضرع و زارى در پیشگاه او، از اهداف الهى در مبتلا کردن مردم به بلاها و مصیبت ها (و لقد أخذنهم بالعذاب ... و ما یتضرّعون)
۴ - خدا، پروردگار انسان ها (فما استکانوا لربّهم)
۵ - بلاهاى دنیوى جلوه ربوبیت خداوند (فما استکانوا لربّهم)
۶ - عدم تنبه کافران مکه، از بلاهاى هشدار دهنده الهى (مثل قحطى و خشکسالى) (و لقد أخذنهم بالعذاب فما استکانوا لربّهم و ما یتضرّعون)
۷ - خداوند، خواهان خضوع و تضرع انسان ها به درگاه او (فما استکانوا لربّهم و ما یتضرّعون)
۸ - «عن محمدبن مسلم قال: سألت أباجعفر(ع) عن قوله اللّه عزّوجلّ «فما استکانوا لربّهم و ما یتضرّعون» فقال: الإستکانة هو الخضوع والتضرع هو رفع الیدین و التضرع بهما; محمد بن مسلم گوید: از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند - عزّوجلّ - «فما استکانوا لربّهم و ما تضرّعون» سؤال کردم؟ پس حضرت فرمود: مراد از «استکانة» خضوع و خشوع است و مراد از «تضرع»، بالا بردن دست ها و تضرع با آنها است». ۱- کافى، ج ۲، ص ۴۸۰، ح ۲ و ۶; نورالثقلین، ج ۳، ص ۵۴۹- ، ح ۱۰۱ و ۱۰۲.
موضوعات مرتبط
- انسان: مربى انسان ها ۴
- بلایاى طبیعى: آثار بلایاى طبیعى ۲; فلسفه بلایاى طبیعى ۱، ۳; نقش بلایاى طبیعى ۵
- تضرع: دعوت به تضرع ۷; زمینه تضرع ۳
- تکبر: موانع تکبر ۲
- توبه: زمینه توبه ۳
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۴
- خدا: آثار مشیت خدا ۱; تضرع در برابر خدا ۸; خضوع بر خدا۸; دعوتهاى خدا ۷; ربوبیت خدا ۴; زمینه خضوع بر خدا ۲; نشانه هاى ربوبیت خدا ۵
- خضوع: دعوت به خضوع ۷
- غافلان : زمینه هدایت غافلان ۱
- کافران مکه: هدایت ناپذیرى کافران مکه ۶
- گمراهان: زمینه هدایت گمراهان ۱
- مشکلات: منشأ مشکلات ۱
- مصایب: فلسفه مصایب دنیوى ۳
- مکه: قحطى در مکه ۶
