الليل ٧
ترجمه
| الليل ٦ | آیه ٧ | الليل ٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نُیَسِّرُهُ»: او را مهیّا و آماده می‌سازیم. «الْیُسْرَی»: رفاه و آسایش. ساده و آسان. آیه متضمّن دو معنی است: الف - او را آماده برای زندگی خوش و آسوده آخرت می‌سازیم (نگا: نحل / ). ب - او را آماده انجام کارهای ساده و آسانی می‌سازیم که پیشتر برای او مشکل و دشوار بود. یعنی در پرتو گام نهادن به راه خدا مشکلات را برایش ساده و در انجام آنها توفیقش می‌دهیم (نگا: مائده / ، عنکبوت / ). اصولاً ایمان به معاد و پاداش عظیم الهی، مشکلات را در نظر انسان سهل و آسان جلوه‌گر می‌سازد و نه تنها مال، بلکه جان خود را در طبق اخلاص می‌گذارد و از این ایثارگری لذّت می‌برد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۱، سوره ليل
- مراد از اينكه درباره مؤ من انفاق كننده متقّى فرمود: ((فسنيسّره لليسرى ))
- درباره بخل ورزنده مكذّب فرمود: ((فسينسّره للعسرى ))
- هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده (انّ علينا للهدى ) و با هادى بودنانبياء (عليهم السّلام ) منافات ندارد
- فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناىايصال به هدف
- بيان اينكه تكذيب كننده دعوت حقّ و روى گرداننده از آن ((اشقى )) است ،
- و اينكه مفاد آيه ((لا يصليها الا الاءشقى ...)) اينست كه فقط كافر اشقى خالد در جهنم است
- متّقى ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا ازمال حود انفاق مى كند
- (رواياتى درباره نزول آيات : ((فاءما من اعطى و اتّقى ...)) در شاءن ((ابودحداح ))و روايتى درباره اينكه هدايت كننده خدا است )
- كلام فخر رازى در شاءن نزول سوره ليل و نقد و برسى آن
نکات آیه
۱ - خداوند، اهل سخاوت و تقوا و تصدیق کنندگان پاداش هاى موعود را، براى انجام دادن کارهاى خیر، آماده و توانا مى سازد. (فسنیسّره للیسرى) فعل «یسّر»; یعنى، آسان ساخت (قاموس) و توفیق داد (صحاح). «یسرى» وصف براى موصوف محذوفى از قبیل «الطریقة»، «الشریعة» و یا نظایر آن و به معناى سهل تر و آسان تر است. تغییر عبارت از «سنیسّر له الیسرى» به «سنیسّره للیسرى» بیانگر آن است که خداوند، وعده ایجاد تحولاتى را در درون شخص مى دهد تا با سهولت، پذیراى آسان ترین شریعت ها گردد.
۲ - انفاق، تقوا و ایمان به وعده هاى خداوند، فراهم سازنده زمینه براى دستیابى به آینده اى آسوده و راحت (فأمّا من أعطى ... فسنیسّره للیسرى) حرف «سین» در «سنیسّره»، براى تأکید است و بعید نیست که براى استقبال و ناظر به این باشد که رسیدن به این نتیجه، نیازمند گذشت زمان و تکرار اعمالى است که آیات پیشین، بیانگر آن بود.
۳ - انفاق گرانِ متقى و مؤمن، داراى آخرتى سرشار از آسایش (فأمّا من أعطى ... فسنیسّره للیسرى) آیات بعد - که از «عسرى» سخن گفته است - با جمله «و ما یغنى عنه ماله إذا تردّى» مصداق «عسرى» را زمان هلاکت شخص و بى فایده بودن مال معرفى کرده است که بر جهان آخرت تطبیق مى کند. بنابراین مى توان گفت: «یسرى» - که در مقابل آن است - نیز شامل آخرت مى باشد. آیه «و إنّ لنا لَلآخرة و الاُولى» نیز شاهد تعمیم آن بر جهان آخرت است.
۴ - اسلام، آسان ترین شریعت و به دور از تکالیف دشوار و مشقّت بار (فسنیسّره للیسرى) آیات بعد - که سخن از «هدایت» به میان آورده - با این احتمال سازگار است که مراد از «یسرى»، طریق هدایت باشد. در این صورت مصداق مورد نظر از آن «آیین اسلام» خواهد بود. توصیف آن به «آسان»، به اعتبار سهل بودن برنامه هاى آن و یا منتهى شدن به فرجامى راحت و به دور از سختى ها است. برداشت یاد شده، ناظر به احتمال اول است.
۵ - توفیق انسان در انجام دادن تکالیف دینى، نیازمندِ امدادهاى ویژه خداوند (فسنیسّره للیسرى)
۶ - سخاوت مندى، انفاق، تقواپیشگى و تصدیق وعده هاى الهى، زمینه ساز امدادهاى ویژه خداوند و مایه نشاط انسان در انجام دادن تکالیف دینى است. (فأمّا من أعطى ... فسنیسّره للیسرى)
۷ - دستیابى انسان به فرجام آسوده و راحت، در گرو کردار او است. (فأمّا من أعطى ... فسنیسّره للیسرى)
روایات و احادیث
۸ - «عن أبى جعفر(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ: «... فسنیسّره للیسرى» قال: لایرید شیئاً من الخیر إلاّ یسّره اللّه له;[۱] از امام باقر(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «فسنیسّره للیسرى» روایت شده که فرمود: [هر که در راه خدا بخشش کند و تقوا پیشه سازد و نیکوترین پاداش الهى را تصدیق کند] هیچ خیرى را اراده نمى کند، جز آن که خداوند انجام دادن آن را براى او آسان مى سازد».
موضوعات مرتبط
- آرامش: زمینه آرامش ۲; عوامل مؤثر در آرامش ۷
- اسلام: سهولت اسلام ۴; ویژگیهاى اسلام ۴
- انسان: نیازهاى انسان ۵
- انفاق: آثار انفاق ۲، ۶، ۸
- انفاقگران: آرامش اخروى انفاقگران ۳; فضایل اخروى انفاقگران ۳
- ایمان: آثار ایمان ۲، ۶، ۸; ایمان به وعده هاى خدا ۲، ۶، ۸
- تقوا: آثار تقوا ۲، ۶، ۸
- تکلیف: منشأ عمل به تکلیف ۵; نشاط در عمل به تکلیف ۶
- خدا: افعال خدا ۱; اهمیت امدادهاى خدا ۵; زمینه امدادهاى خدا ۶; مؤمنان به پاداشهاى خدا ۱
- سخاوت: آثار سخاوت ۶
- سخاوتمندان: زمینه عمل صالح سخاوتمندان ۱
- عمل: آثار عمل ۷
- عمل صالح: منشأ تسهیل عمل صالح ۸
- مؤمنان: آرامش اخروى مؤمنان ۳; زمینه عمل صالح مؤمنان ۱; فضایل اخروى مؤمنان ۳
- متقین: آرامش اخروى متقین ۳; زمینه عمل صالح متقین ۱; فضایل اخروى متقین ۳
- نشاط: عوامل نشاط ۶
- نیازها: نیاز به امدادهاى خدا ۵
منابع
- ↑ کافى، ج ۴، ص ۴۶، ح ۵; البرهان، ج ۴، ص ۴۷۱، ح ۵.
