القمر ١
ترجمه
| سوره القمر | آیه ١ | القمر ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِقْتَرَبَ»: نزدیک گشته است. ذکر فعل به صورت ماضی، برای تحقق وقوع است (نگا: نجم / ، انبیاء / و ). «إِنشَقَّ»: دو نیم شد. مراد وقوع آن در آینده به هنگام فرا رسیدن قیامت است (نگا: حاقه / ، رحمن / ، انشقاق / . اکثر فعلهائی که برای رستاخیز و حساب و کتاب اخروی بکار رفته است، به شکل ماضی است (نگا: نحل / زمر / و و ، تکویر / - ). «إِنشَقَّ الْقَمَرُ»: ماه به دو نیم می‌گردد. ماه به دو نیم گشته است. معنی اخیر مبنی بر روایات متعددی است که می‌گویند پنج سال قبل از هجرت نبوی، اهل مکه از پیغمبر درخواست کردند که ماه را بعنوان معجزه برای ایشان دو نیم سازد و پیغمبر نیز با اشاره انگشت چنین کرد. بسیاری از مفسرین این امر را پذیرفته و بسیاری هم آن را نقد نموده و حادثه را مربوط به آینده می‌دانند (نگا: التفسیر القرآنی للقرآن، المراغی، المنتخب، المصحف المیسر).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَ... (۰) هُمْ فِي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ (۱) يَسْأَلُکَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ... (۳) وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ... (۰) تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَ... (۰) هُمْ فِي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ (۱)
فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ... (۱) أَزِفَتِ الْآزِفَةُ (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره قمر
- اشاره به مطالب سوره مباركه قمر
- مقصود از انشقاق قمر و وجوه مختلف در اين باره
- معناى جمله ((و يقولوا سحر مستمر)) و ((كل امر مستقر))
- مفاد جمله ((يوم يدع الداع ...)) در آيه : ((فتول عنهم يوم يدع الداع ...))
- تشبيه كردن مردم در بيرون شدن از قبر را به ملخ هاى منتشر
- رواياتى (راجع به معجزه شق القمر در ذيل آيه : ((اقتربت الساعة و انشق القمر))
- سخن كسانى كه با استناد به چند آيه قرآنى به وقوع معجزه شق القمراشكال كرده اند و پاسخ آن
- بيان مقدمه اى براى اثبات اينكه شق القمر معجره اى پيامبر صلى الله عليه و آله و سلمبه دنبال پيشنهاد مشركين بوده است
- بررسى مفاد آيه ۵۹ از سوره اسرى درباره مجزات پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم
- پاسخ استدلال منكرين شق القمر به آيه (قل سبحان ربىهل كنت الا بشرا رسولا)
- جواب به دو شبهه ديگر پيرامون معجزه شق القمر
نکات آیه
۱ - لحظه قیامت، بس نزدیک و حتمى الوقوع (اقتربت الساعة)
۲ - از عمر دنیا، مقدار کمترى باقى مانده است. (اقتربت الساعة) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که نزدیک شدن لحظه برپایى قیامت - که با به پایان رسیدن عمر دنیا صورت مى پذیرد - در مقایسه با گذشته عمر دنیا سنجیده شده است.
۳ - برپایى قیامت، لحظه اى مهم و مقطعى حساس در نظام جهان (اقتربت الساعة) از این که در اولین پیام سوره مسأله نزدیکى قیامت با تعبیرى هشداردهنده و بى مقدمه یاد شده است; استفاده مى شود که نزدیکى آن لحظه بس مهم و وقوع قیامت، مقطعى حساس مى باشد.
۴ - «الساعة» از نام هاى قیامت (اقتربت الساعة)
۵ - تشویق و ترغیب خداوند، به تهیه زاد و توشه براى سفر آخرت (اقتربت الساعة) یاد شدن نزدیکى زمان برپایى قیامت در آغاز سوره، ممکن است به خاطر بیان مطلب یاد شده باشد.
۶ - دو نیمه گشتن ماه و صورت گرفتن، (معجزه «شق القمر») در عصر پیامبراکرم(ص) (و انشقّ القمر)
۷ - «شق القمر»، از نشانه هاى نزدیکى هر چه بیشتر وقوع قیامت (اقتربت الساعة و انشقّ القمر)
۸ - بعثت پیامبر خاتم(ص)، نشانى از نزدیکى رخداد قیامت (اقتربت الساعة و انشقّ القمر) «شق القمر» از معجزات ویژه پیامبراکرم(ص) است. در حقیقت خداوند، معجزه آن حضرت را - که حاکى از حقانیت رسالت پیامبر(ص) و تحقق عصر خاتمیت است - نشان نزدیکى قیامت معرفى کرده است.
۹ - رخداد «شق القمر»، نمودى از تحولات مهم جهان در آستانه قیامت * (اقتربت الساعة و انشقّ القمر) برداشت یاد شده بدان احتمال است که «انشقّ القمر» از آن جهت در پى «اقتربت الساعة» یاد شده باشد که انسان ها بدانند همان گونه که در عصر پیامبر «شق القمر» صورت گرفت، این گونه تحولات عظیم در آستانه قیامت نیز رخ خواهد داد.
روایات و احادیث
۱۰ - «یونس عن أبى عبداللّه(ع) إجتمعوا أربعة عشرة رجلاً أصحاب العقبة لیلة أربعة عشر من ذى الحجة ... فقالوا إن یکن لک عند ربّک قدر فأمر القمر أن ینقطع قطعتین فامر القمر ... فانقطع قطعتین ... فأنزل اللّه «اقتربت الساعة» إلى آخر السورة;[۱] یونس مى گوید: امام صادق(ع) فرمود: چهارده نفر از اصحاب «عقبه» (کفار قریش) در شب چهارده ماه ذى الحجه جمع شدند ... پس به رسول خدا(ص) گفتند: اگر تو نزد پروردگارت قدر و منزلتى دارى، به این ماه آسمان دستور بده دو نیم شود ... رسول خدا(ص) به ماه فرمان داد ... و ماه دو قطعه شد ... پس خداوند آیه «اقتربت الساعة...» را نازل فرمود».
موضوعات مرتبط
- توشه: توشه اخروى ۵
- خدا: تشویقهاى خدا ۵
- دنیا: پایان عمر دنیا ۲
- الساعة :۴
- قیامت: اهمیت قیامت ۳; حتمیت قیامت ۱; نامهاى قیامت ۴; نزدیکى قیامت۱; نشانه هاى قیامت ۷، ۸، ۹
- ماه(قمر): انشقاق ماه(قمر) ۷، ۹
- محمد(ص): بعثت محمد(ص) ۸; معجزه محمد(ص) ۶، ۱۰
- معجزه: معجزه اقتراحى ۱۰; معجزه شق القمر ۶، ۱۰
منابع
- ↑ تفسیر قمى، ج ۲، ص ۳۴۱.
