الغاشية ٦
ترجمه
| الغاشية ٥ | آیه ٦ | الغاشية ٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ضَرِیعٍ»: گیاه‌خارداری که شبرق نامیده می‌شود. خشکیده آن را ضَریع می‌گویند. گویا ناگوارترین و تهوّع‌آورترین گیاه است و هیچ حیوانی آن را نمی‌چرد، جز شتر که تا تَر است آن را می‌خورد و چون خشکید از آن کناره‌گیری می‌کند. اگر در جاهائی طعام دوزخیان منحصر به زقّوم (نگا: صافّات / ، دخان / ، واقعه / ) و در موردی محدود به غِسْلین (نگا: حاقّه / ) شده است، بدان خاطر است که دوزخیان مختلفند و عذاب هم دارای انواع و اقسام است، و هر یک از آنها برای گروهی از ایشان است. یا این که این الفاظ، تعبیرها و تمثیلهائی از غذای دوزخیان است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۶، سوره غاشيه
- وجه تسميه قيامت به ((غاشيه فراگيرنده )) و معناى اينكه در قيامت وجوهى خاشعه اندو ((عاملة و ناصبة ))
- وصف جنّت عاليه اى كه چهره هاى ناعمه در قيامت در آن جاى دارند
- دعوت به نظر در مظهر تدبير الهى
- توضيحى راجع به استثناء ((الّا من تولّى و كغر)) از ((فذّكر انّما انت مذّكر))
- (رواياتى در ذيل آيات ((عاملة ناصبة )) ((فذّكر انّما انت مذكر)) و درباره حساباعمال )
نکات آیه
۱ - دوزخیان، گرفتار گرسنگى و نیازمند غذا خواهند شد. (لیس لهم طعام)
۲ - تنها خوراک موجود براى برخى از دوزخیان، گیاه خاردار و بى ارزش و بدبوى جهنم است. (لیس لهم طعام إلاّ من ضریع) «ضریع» (از ریشه «مضارعة» به معناى «مشابهة») خارى است که شتر آن را، از خارهاى مشابه تشخیص نمى دهد و خوردن آن به او صدمه مى زند و سودى نمى رساند (مجمع البیان). برخى آن را خار ساقه و تنه درخت خرما و برخى دیگر، گیاه بدبویى دانسته اند که بر اثر موج دریا بیرون مى افتد. این کلمه به معناى پوشش نازک روى استخوان نیز استعمال شده است. (قاموس)
۳ - بى غذایى و تن در دادن دوزخیان به خوردن خار بى ارزش و صدمه زننده، از شکنجه ها و عذاب هاى جهنّم است. (لیس لهم طعام إلاّ من ضریع)
روایات و احادیث
۴ - «قال رسول اللّه(ص): الضریع شئ یکون فى النار یشبه الشَّوْکَ أمرّ من الصَّبِر و أنتن من الجیفة و أشدّ حرّاً من النار;[۱] رسول خدا(ص) فرمود: ضریع چیزى است در آتش [جهنم] که به بوته خاردار شباهت دارد و تلخ تر از صَبِر (عصاره گیاهى تلخ) و متعفّن تر از مردار و داغ تر از آتش است».
موضوعات مرتبط
- تشبیهات قرآن: تشبیه به گیاه خاردار ۴; تشبیه خوردنیهاى جهنم ۴
- جهنم: تعفن خوردنیهاى جهنم ۲، ۴; تل‌ى خوردنیهاى جهنم ۴; گیاه خاردار جهنم ۲; ویژگیهاى جهنم ۲، ۳; ویژگیهاى خوردنیهاى جهنم ۴
- جهنمیان: خوردنیهاى جهنمیان ۲، ۳; عذابهاى جهنمیان ۳; گرسنگى جهنمیان ۱، ۳
- عذاب: عذاب با گیاه خاردار ۳
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۲۶; نورالثقلین، ج ۵- ، ص ۵۶۵، ح ۱۴.
