العنكبوت ٣٨
ترجمه
| العنكبوت ٣٧ | آیه ٣٨ | العنكبوت ٣٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَاداً و ثَمُودَ»: مفعول فعل محذوف (أَهْلَکْنَا) یا (أُذْکُرُوا) است. واژه ثمود الف زائدی در رسم‌الخطّ قرآنی به دنبال دارد. «تَبَیَّنَ»: آشکار است. فاعل آن (مَسَاکِن) و حرف (مِن) زائد است. یا فاعل آن (إهلاک) است که از روند سخن استفاده می‌شود. در این صورت واژه (مِنْ) معنی (از جهت، به سبب) دارد، بعضی هم آن را تبعیضیّه دانسته‌اند. «مُسْتَبْصِرِینَ»: دارندگان چشم بینا و عقل و فهم کافی و باخبر از راهنمائیهای انبیاء.
تفسیر
- آيات ۱۴ - ۴۰، سوره عنكبوت
- بيان اين آيات شريفه كه به هفت داستان از انبياء و آزمايش شده امم ايشان اشاره دارد
- توضيح سخن ابراهيم (عليه السلام ) به قوم خود در مقام دعوت به توحيد و عبادت خدا وابطال بت پرستى
- احتجاج بر مساءله معاد با اشاره به آغاز خلقت خلق
- احتجاج بر مساءله معاد با اشاره به آغاز خلقت خلق
- بت پرستى دليل و مستندى نداشته ، منشاء آن تقليد و علاقه هاى قومى است
- بيان عاقبت بت پرستى : عابد و معبود يكديگر را تكفير مى كنند
- تنها لوط(ع ) است كه به حضرت ابراهيم (ع ) ايمان آورد
- معنى و مورد استعمال كلمه ((اجر)) و مقصود از اينكه درباره ابراهيم (عليه السلام )فرمود: ((وآتينا اجره فى الدنيا))
- مراد از اتيان رجال ، قطع سبيل و اتيان منكر در نادى كه قوم لوط مرتكب مى شده اند
- نفرين لوط قومش را و به استجابت رسيدن آن
- مقصود ابراهيم (ع ) از (ان فيها لوطا...) خطاب به ملائكه عذاب
- اشاره به امتحان و ابتلاء قوم مدين ، عاد و ثمود و... و گرفتار شدنشان به عذاب الهى
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل بعضى آيات گذشته )
- رواياتى درباره عمل قوم لوط و عذاب الهى آنان
نکات آیه
۱ - عاد و ثمود، دو قوم هلاک شده با عذاب الهى اند. (فأخذتهم الرجفة ... و عادًا و ثمودًا) «عاداً و ثموداً» منصوب به فعل مقدر «أهلکنا» است.
۲ - خانه هاى بازمانده از دو قوم عاد و ثمود، نشانِ هلاکت و نابودى آنان به عذاب الهى است. (و عادًا و ثمودًا و قد تبیّن لکم من مسکنهم) احتمال دارد «من مساکنهم» متعلق به «تبیّن» باشد و فاعل «تبیّن» مستتر و مرجع آن «إِهلاکنا» باشد و احتمال دارد «من» زاید و «مساکن» در محل رفع و فاعل «تبیّن» باشد. در هر دو صورت، نکته یاد شده، به دست مى آید.
۳ - آثار و بقایاى خانه هاى ویران شده و باقى مانده از زمان قوم عاد و ثمود، تا زمانِ ظهور اسلام وجود داشت. (و عادًا و ثمودًا و قد تبیّن لکم من مسکنهم)
۴ - دو قوم عاد و ثمود، پیامبرانى داشتند و آنان را تکذیب کردند. و إلى مدین أخاهم شعیبًا ... فکذّبوه فأخذتهم الرجفة...و عادًا و ثمودًا و قد تبیّن لکم من مسکنهم به قرینه سیاق، احتمال دارد که جمله، حذف به ایجاز داشته باشد; یعنى، چنین باشد: «و لقد أرسلنا إلى عاد و ثمود رسلهم فکذّبوهم فأخذتهم الرجفة»
۵ - منطقه زیستى دو قوم عاد و ثمود، به مکه، نزدیک بود و اهل مکه، آن جا را مى شناختند. (و عادًا و ثمودًا و قد تبیّن لکم من مسکنهم)
۶ - استفاده از حوادث و تحولات تاریخى و آثار به جامانده از آن تحولات، به منظور عبرت آموزى، از روش هاى هدایتى قرآن است. فکذّبوه فأخذتهم الرجفة فأصبحوا فى دارهم جثمین . و عادًا و ثمودًا و قد تبیّن لکم من مسکنهم
۷ - انسان ها، در سرنوشت و فرجام خود نقش آفرین اند. (فکذّبوه فأخذتهم الرجفة ... و عادًا و ثمودًا و قد تبیّن لکم من مسکنهم)
۸ - شیطان، اعمال نادرست قوم عاد و ثمود، را براى آنان به صورت خوب جلوه مى داد. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم) قرینه حال، دلالت مى کند بر این که مراد از «أعمال» کارهاى ناروا و نادرست بوده است. چه این که کار خوب، نیاز به تزیین ندارد.
۹ - از جمله راه هاى شیطان، براى فریب مردمان آراستن کارهاى بد به شکلى زیبا است. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم فصدّهم عن السبیل)
۱۰ - شیطان، قوم عاد و ثمود را،از راه خدا بازداشت. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم فصدّهم عن السبیل)
۱۱ - زیبا جلوه دادن بدکارى ها، از جمله عوامل بازدارنده از راه خدا است. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم فصدّهم عن السبیل)
۱۲ - انسان ها، طبعاً، به زیبایى و خوبى گرایش دارند. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم) این که شیطان، کارهاى ناروا را خوب جلوه مى دهد، تا مردم را از راه خدا باز دارد، حکایت از این حقیقت مى کند که مردم، به زیبایى و خوبى گرایش دارند و شیطان از این گرایش، استفاده مى کند.
۱۳ - قوم عاد و ثمود، قبل از گمراه شدن، مردمى آگاه و بصیر بودند. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم ... و کانوا مستبصرین)
۱۴ - قوم عاد و ثمود، پس از انحراف و از دست دادن بصیرت، مرتکب اعمال زشت مى شدند. و آن را خوب مى دانستند. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم ... و کانوا مستبصرین)
۱۵ - انسان هاى بصیر و آگاه نیز در معرض اغواى شیطان اند. (و زیّن لهم الشیطن أعملهم ... و کانوا مستبصرین)
موضوعات مرتبط
- آثارباستانى: آثارباستانى در صدراسلام ۳; عبرت از آثارباستانى ۶
- انسان: زیباطلبى انسان ۱۲; گرایشهاى انسان ۱۲; نقش انسان ۷
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۶
- سبیل الله: عوامل ممانعت از سبیل الله ۱۱; مانعان از سبیل الله ۱۰
- سرزمینها: موقعیت جغرافیایى سرزمین قوم ثمود ۵; موقعیت جغرافیایى سرزمین قوم عاد ۵; نزدیکى سرزمین قوم ثمود به مکه ۵; نزدیکى سرزمین قوم عاد به مکه ۵
- سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۷
- شعیب(ع): مکذبان شعیب(ع) ۴
- شیطان: اغواگرى شیطان ۸، ۱۵; روش اغواگرى شیطان ۹; شیطان و اهل بصیرت ۱۵; نقش شیطان ۱۰
- صالح(ع): مکذبان صالح(ع) ۴
- عمل: تزیین عمل ناپسند ۸، ۹، ۱۱، ۱۴
- قوم ثمود: آثارباستانى قوم ثمود ۲، ۳; بصیرت قوم ثمود ۱۳; تاریخ قوم ثمود ۱، ۲، ۴، ۱۳; تکذیبگرى قوم ثمود ۴; عذاب قوم ثمود ۱، ۲; عمل ناپسند قوم ثمود ۸، ۱۴; گمراهى قوم ثمود ۱۳، ۱۴; ممانعت قوم ثمود از سبیل الله ۱۰; هلاکت قوم ثمود ۱، ۲
- قوم عاد: آثارباستانى قوم عاد ۲، ۳; بصیرت قوم عاد ۱۳; تاریخ قوم عاد ۱، ۲، ۴، ۱۳; تکذیبگرى قوم عاد ۴; عذاب قوم عاد ۱، ۲; عمل ناپسند قوم عاد ۸، ۱۴; گمراهى قوم عاد ۱۳، ۱۴; ممانعت قوم عاد از سبیل الله ۱۰; هلاکت قوم عاد ۱، ۲
- گرایشها: گرایش به زیبایى ۱۲
- هدایت: روش هدایت ۶
