الدخان ١٠
ترجمه
| الدخان ٩ | آیه ١٠ | الدخان ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَوْمَ»: قیامت. زمانی که برابر دعای پیغمبر، مشرکان قریش دچار قحطی و خشکسالی شدیدی شدند. «دُخَانٍ»: دود. مراد گرد و خاک حاصل از بی‌بارانی در فضا است، و یا دود در اینجا جنبه مجازی دارد و آسمان در نظر مردم گرسنه و تشنه و بلازده تیره و تار جلوه‌گر می‌شد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱- تهدید شدن کافران سست اندیش و بیهوده گرا، به فرجامى سخت و جانکاه (فارتقب یوم تأتى السماء بدخان مبین) تعبیر «بدخان مبین»، مى تواند حکایت از عذاب دنیوى و نیز سختى هاى صحنه قیامت داشته باشد.
۲- دلدارى خداوند، به پیامبر(ص) در برابر حق ناپذیرى کافران (فارتقب)
۳- تهدید مشرکان حق ستیز مکه، از سوى خداوند به عذابى دنیوى و تیره کننده زندگى (فارتقب یوم تأتى السماء بدخان مبین) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که «دخان مبین»، کنایه از تیره روزى و عذاب دنیوى باشد، چه این که برخى از مفسران این آیه را پاسخى به دعاى پیامبر(ص) دانسته اند که از خداوند خواست تا براى بیدار شدن مشرکان، آنان را به قحطى اى همچون دوران یوسف مبتلا کند.
۴- آکنده شدن فضا از دودى تیره و غلیظ، در آستانه برپایى قیامت (فارتقب یوم تأتى السماء بدخان مبین) بنابراین که آیه شریفه، در مورد علایم روز قیامت باشد، برداشت بالا به دست مى آید.
۵- نفوذ دودهاى غلیظ به جو زمین از سمت آسمان، در قیامت [و یا در آستانه آن] (یوم تأتى السماء بدخان مبین) در صورتى که آیه شریفه مربوط به قیامت باشد; از تعبیر «تأتى السماء» استفاده مى شود که منشأ و خاستگاه آن دودها، فضا است; نه این که از دل زمین پدید آمده باشد.
۶- به کارگیرى تهدید از سوى خداوند، پس از ارائه منطق و برهان و تأثیرناپذیرى کافران از آن (فارتقب یوم تأتى السماء بدخان مبین) «فاء» تفریع، تهدید را متفرع بر حق ستیزى کافران و عدم تأثیر منطق و برهان بر آنان کرده است.
روایات و احادیث
۷- « و اختلف فى الدخان، فقیل، إنّه دخان تأتى من السماء قبل قیام الساعة یدخل فى أسماع الکفرة حتّى یکون رأس الواحد کالرأس الحنیذ و یعترى المؤمن منه کهیئة الزکام و تکون الأرض کلّها کبیت أوقد فیه لیس فیه خصاص یمدّ ذلک أربعین یوماً روى ذلک عن على(ع)...;[۱] از امام على(ع) درباره پیدایش دود آشکار در قیامت روایت شده است: این دود در آسمان قبل از برپایى قیامت آشکار مى شود و در گوش هاى کافران فرومى رود; به طورى که سر آنان مثل سر کباب شده (سوخته شده) خواهد شد. ولى این دود مؤمنان را به حالت زکام درمى آورد و زمین در آن روز مثل خانه اى مى گردد که در آن، آتش افروخته اند و در آن روزنه اى نیست و آن دود چهل روز طول مى کشد».
موضوعات مرتبط
- آخرالزمان: دود در آخرالزمان ۴، ۵، ۷
- اتمام حجت: آثار اتمام حجت ۶
- خدا: اتمام حجت خدا ۶; تهدیدهاى خدا ۱، ۳; قانونمندى تهدیدهاى خدا ۶
- عذاب: تهدید به عذاب دنیوى ۳
- قیامت: دود در قیامت ۵; نشانه هاى قیامت ۴، ۵، ۷
- کافران: آثار حق ناپذیرى کافران ۶; تهدید کافران ۱; حق ناپذیرى کافران ۲; فرجام سخت کافران ۱
- محمد(ص): دلدارى به محمد(ص) ۲
- مشرکان مکه: تهدید مشرکان مکه ۳; عذاب دنیوى مشرکان مکه ۳
منابع
- ↑ نورالثقلین، ج ۴، ص ۶۲۲، ح ۲۵.
