التوبة ٨٤
ترجمه
| التوبة ٨٣ | آیه ٨٤ | التوبة ٨٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا تُصَلِّ عَلَی أَحَدٍ مِّنْهُمْ ...»: بر کسی از آنان نماز میت مخوان. چرا که نماز خواندن تو رحمت است و ایشان درخور رحمت نیستند (نگا: توبه / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۹۶ - ۸۱، سوره توبه
- ادامه آيات مربوط به كسانى كه از رفتن به جنگ سرباز زدند و نكوهش و تهديد آنان به عذاب آخرت
- نهى از نمازگزاردن بر جنازه منافقين و ايستادن در كنار گور آنان
- بر خلاف منافقين ، مؤ منين به ماندن در خانه و شهر راضى نشدند بلكه بااموال و انفس خود به جهاد برخاستند
- نكته موجود در جمله : (( اعدّ الله لهم جنات ... )) و اينكه ورود به جنت براى مؤ منين مجاهد مشروط به باقى ماندن آنان به صفاى ايمان و اصلاحاعمال است
- مقايسه بين فقراء و تهيدستان كه آمادگى خود را براى جهاد اعلام نمودند، و دروغگويان منافق
- كسانى كه حكم وجوب جهاد از آنها برداشته شده و معذور مى باشند
- عذرخواهى منافقين از شما بعد از جنگ مسموع و مقبول نيست و نبايد از آنها راضى شويد
- روايتى در ذيل آيه شريفه : (( فرح المخلفون ... ))
- رواياتى در ذيل آيه اى كه از نمازگزاردن بر جنازه ميت منافق و حضور در كنار قبر او نهى مى كند (و لا تصل احد منهم )
- بيان ضعف و جعلى بودن رواياتى كه حاكى از نمازگزاردن پيامبر (ص ) بر جنازه عبدالله بن ابى و حضور او در كنار قبر او و... مى باشد
- چند روايت در مورد خوالف (كسانى كه با پيامبر به قصد تبوك نرفتند)
- چند روايت در مورد بكائين (چند نفرى كه به سبب نداشتن مركب براى حضور يافتن در جنگ بسيار گريستند)
نکات آیه
۱ - نهى شدن پیامبر (ص) براى همیشه، از نمازگزاردن بر جنازه منافقان و دعا کردن براى آنها بعد از جنگ تبوک (و لاتصل على أحد منهم مات أبداً)
۲ - ممنوع نبودن پیامبر (ص) از نمازگزاردن بر جنازه منافقان و حضور یافتن بر قبر آنها، تا قبل از جنگ تبوک (و لاتصل على أحد منهم مات) با توجّه به سیاق آیات، که پس از جنگ تبوک نازل شده است، برداشت فوق به دست مى آید.
۳ - خداوند، خواهان رسوایى و خوارى منافقان در جامعه اسلامى، حتى پس از مرگشان (و لاتصل على أحد منهم مات أبداً و لاتقم على قبره)
۴ - ممنوع شدن پیامبر (ص) از حضور یافتن بر سر قبر منافقان و دعا و استغفار براى آنان (و لاتقم على قبره)
۵ - وجود سنّت نماز و دعا براى میت مسلمان و رفتن بر سر قبر وى در زمان پیامبر اکرم (ص) (و لاتصل ... و لاتقم على قبره)
۶ - حضور پیامبر (ص) بر مزار مؤمنان و دعا و استغفار آن حضرت براى آنان (و لاتصل ... و لاتقم على قبره) از اینکه خداوند حضور پیامبر (ص) را بر سر قبر منافقان نهى کرده است، استفاده مى شود که روش آن حضرت حضور یافتن بر مزار مسلمانان بوده است.
۷ - مشروعیت و پسندیده بودن حضور بر مزار مؤمنان و دعا و استغفار براى آنان (و لاتصل ... و لاتقم على قبره) آنچه در آیه نهى شده در خصوص منافقان است و همین تخصیص مى رساند که حضور یافتن بر مزار مؤمنان و دعا براى آنان امرى جایز، بلکه پسندیده است.
۸ - پیامبر (ص) و رهبر جامعه اسلامى، مأمور به اتخاذ مواضع صریح و قاطع در برابر عناصر نفاق و منافق و ناسالم جامعه (و لاتصل على أحد منهم مات أبداً و لاتقم على قبره)
۹ - نماز گزاردن بر جنازه منافقان و حضور یافتن بر قبر آنان، حرام است. (و لاتصل على أحد منهم)
۱۰ - افشاى کامل چهره منافقان و اتخاذ مواضع شدید علیه آنان، از تبعات تخلف آنان از جنگ تبوک (و لاتصل على أحد منهم)
۱۱ - حکم صریح خداوند به کفر منافقان متخلف از جنگ تبوک (إنهم کفروا باللّه و رسوله)
۱۲ - نفاق و تخلف از فرمان پیامبر (ص)، کفر به خدا و رسول خداست. (فرح المخلفون ... إنهم کفروا باللّه و رسوله)
۱۳ - نفاق و کفر و مرگ در حال فسق، مایه محرومیت از فیض نماز و دعاى اهل ایمان (و لاتصل ... إنهم کفروا باللّه و رسوله و ماتوا و هم فسقون)
۱۴ - منافقان، مردمى فاسق و منحرف از مسیر حق (إنهم کفروا ... فسقون)
۱۵ - انحراف از مسیر حق و مردن در حال فسق، فرجام شوم منافقان (و ماتوا و هم فسقون)
۱۶ - پیوند تنگاتنگ میان کفر، نفاق و فسق (إنهم کفروا ... فسقون)
۱۷ - حکم خداوند به طرد کامل منافقان، نتیجه مواضع عقیدتى و نیز عملکرد خود آنان بود. (لاتصل ... إنهم کفروا ... و ماتوا و هم فسقون)
روایات و احادیث
۱۸ - از امام صادق (ع) روایت شده: «کان رسول اللّه (ص) اذا صلى على میّت ... کبّر الرّابعه و دعا للمیّت ... فلمّا نهاه اللّه عزّو جل عن الصلاة على المنافقین ... کبّر الرّابعة و انصرف و لم یدع للمیّت ;[۱] رسول خدا هرگاه بر مرده اى نماز مى خواند ... تکبیر چهارم را مى گفت و براى میت دعا مى کرد ... پس از اینکه خداى عزوجل او را ازنماز بر منافقین نهى فرمود ... تکبیر چهارم را گفت و نماز را تمام کرد و بر میت دعا نکرد».
موضوعات مرتبط
- احکام: ۹
- اهل قبور: زیارت اهل قبور در صدر اسلام ۵; مشروعیت زیارت اهل قبور ۷
- خدا: اوامر خدا ۱۷; حکم خدا ۱۱; خواسته هاى خدا ۳; نواهى خدا ۱
- رهبران دینى: رهبران دینى و منافقان ۸; مسؤولیت رهبران دینى ۸
- سنّتها: سنّتهاى حسنه ۷; سنّتهاى صدر اسلام ۵
- عصیان: آثار عصیان از محمّد (ص) ۱۲
- غزوه تبوک: احکام منافقان پس از غزوه تبوک ۱; احکام منافقان قبل از غزوه تبوک ۲; کفر متخلفان از غزوه تبوک ۱۱; متخلفان از غزوه تبوک ۱۰
- فاسقان: ۱۴
- فسق: آثار فسق ۱۳
- کفر: آثار کفر ۱۳; کفر به خدا ۱۲; کفر به محمّد (ص) ۱۲; کفر و فسق ۱۶; کفر و نفاق ۱۶; موجبات کفر ۱۲
- مؤمنان: استغفار براى مؤمنان ۶; دعا براى مؤمنان ۶; عوامل محرومیت از دعاى مؤمنان ۱۳
- محرمات: ۹
- محمّد (ص): استغفار محمّد (ص) ۶; تکلیف محمّد (ص) ۱، ۲، ۴; دعاى محمّد (ص) ۶; سیره محمّد (ص) ۶; محمّد (ص) و استغفار بر منافقان ۴; محمّد (ص) و دعا بر منافقان ۴; محمّد (ص) و زیارت اهل قبور ۶; محمّد (ص) و منافقان ۸; محمّد (ص) و نماز بر منافقان ۱، ۲، ۱۸; مسؤولیت محمّد (ص) ۸
- مردگان: استغفار براى مردگان ۷; دعا براى مردگان ۷
- مرگ: مرگ با فسق ۱۳، ۱۵
- منافقان: آثار تخلف منافقان ۱۰; آثار عقیده منافقان ۱۷; آثار عمل منافقان ۱۷; افشاى منافقان ۱۰; انحراف منافقان ۱۴، ۱۵; روش برخورد با منافقان ۸، ۱۰; ذلت منافقان ۳; رسوایى منافقان ۳; زیارت قبور منافقان ۲، ۴، ۹; طرد منافقان ۱۷ ; فرجام شوم منافقان ۱۵; فسق منافقان ۱۴; کفر منافقان صدر اسلام ۱۱; مرگ منافقان ۱۵; نماز میت بر منافقان ۹; نهى از دعا بر منافقان ۱; نهى از نماز بر منافقان ۱
- منحرفان: ۱۴
- نفاق: آثار نفاق ۱۲، ۱۳; نفاق و فسق ۱۶
- نماز: احکام نماز میت ۹; عوامل محرومیت از نماز ۱۳; نماز میت در صدر اسلام ۵
منابع
- ↑ کافى، ج ۳، ص ۱۸۱، ح ۳; نورالثقلین، ج ۲، ص ۲۵۰- ، ح ۲۶۲.
