الانسان ٦
ترجمه
| الانسان ٥ | آیه ٦ | الانسان ٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَیْناً»: چشمه‌ای. بدل از (کافُوراً) یا مفعول به فعل محذوف (أَعْنی) یا (أَخُصُّ) است. «یُفَجِّرُونَهَا تَفْجِیراً»: به گونه شگفتی از آن مصرف می‌کنند و می‌نوشند. جاری و روان می‌کنند. بر می‌جوشانند و به فوران در می‌آورند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
عَيْناً فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلاً (۱)
وَ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّى... (۲) کِلْتَا الْجَنَّتَيْنِ آتَتْ أُکُلَهَا... (۲)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۲، سوره دهر
- اشاره به مضامين سوره مباره دهر
- مراد از اينكه انسان شى ء مذكورى نبوده ، و احتجاجى كه اين بيان متضمّن است
- مقصود از ابتلاء انسان (نبتليه ) و آنچه از تفريع ((فجعلناه سميعا بصيرا)) بر آناستفاده مى شود
- معناى شكر و كفر و دو نكته اى كه از آيه : ((انّا هديناهالسبيل امّا شاكرا و كفورا)) استفاده مى شود
- فرق بين هدايت تكوينى و هدايت تشريعى
- بيان اينكه فطرت و خلقت آدمى شاهد بر حقّ و واجب الاتّباع بودن دعوت تشريعى الهىاست
- مراد از ((ابرار))، و صفات ايشان
- توضيحى در مورد تنعّم ابرار و نوشيدنشان از چشمه اى كه ((يشرب بها عباداللّه ...))
- مفاد، سبب و محلّ نزول آيه : ((و يطعمون الطعام على حبّه ...))
- معناى اينكه عملى به خاطر وجه اللّه انجام شود
- وصف نعمت هاى بهشتى ابرار كه در مقابل صبرشان در راه خدا داده شده اند
- مقصود از ((شراب طهور)) كه در بهشت به ابرار نوشانده مى شود
- اشاره به وجه اينكه در شمار نعم بهشتى ابرار، از حورالعين نام برده نشده است
- چند روابت حاكى از مدنى بودن سوره هل اتى
- رواياتى راجع به نزول سوره هل اتى در شاءن اميرالمؤ منين و فاطمه (عليهماالسّلام )
- چند روايت از طرق عامّه دالّ بر جضور مردى سياه نزدرسول اللّه (صلى الله عليه و آله ) و نزول سوره هل اتى
- نقد و بررسى روايات فوق و اثبات نزول سوره در شاءن(اهل بيت (ع ) )
- ردّ سخن يكى از مفسّرين دائر بر اينكه سوره هل اتى مكّى است
- رواياتى در بيان معناى جمله : ((لم يكن شيئا مذكورا))
- رواياتى ديگر در زيل برخى آيات گذشته : ((انا هديناهالسبيل ...))، ((عينا يشرب بها عباد الله ...))، ((و يطعمون الطعام ...)) و...
- رواياتى در تفسير آيات مربوط به وصف بهشت و نعمتهاى آن
- (در ذيل آيه : ((هل اتى على الانسان حين من الدهر لم يكن شيئا مذكورا))
نکات آیه
۱ - وجود چشمه کافور در بهشت ابرار (کافورًا . عینًا یشرب بها عباد اللّه) «عیناً»، بدل براى «کافوراً» در آیه پیش است.
۲ - آب چشمه کافور، نوشیدنى ابرار (عینًا یشرب بها عباد اللّه)
۳ - ابرار، بندگان خاص خدا و مورد عنایت ویژه او (عینًا یشرب بها عباد اللّه) تعبیر آوردن از «ابرار» به «عباد اللّه»، بیانگر برداشت بالا است.
۴ - شراب ابرار در بهشت، آمیخته با آب چشمه کافور (عینًا یشرب بها عباد اللّه)
۵ - چشمه کافور، در اختیار ابرار قرار دارد و هر جا آنان بخواهند، مى جوشد و روان مى شود. (یفجّرونها تفجیرًا)
۶ - معاد انسان، جسمانى است. إنّ الأبرار یشربون من کأس کان مزاجها کافورًا . عینًا یشرب بها عباد اللّه یفجّرونها تفجیرًا
۷ - حضرت على، فاطمه، حسن و حسین(ع)، از مظاهر عبودیت خدا و از مصادیق بارز بندگان خالص او مى باشند. (عینًا یشرب بها عباد اللّه یفجّرونها تفجیرًا) مطابق روایات وارده در کتاب هاى شیعه و سنى، این آیه و قبل و بعد آن، درباره آن بزرگواران نازل شده است. (مجمع البیان)
روایات و احادیث
۸ - «عن الصادق(ع) جعفربن محمدعن أبیه(ع) فى قوله عزّوجلّ ... «عیناً یشرب بها عباد اللّه یفجّرونها تفجیراً» قال: هى عین فى دار النبىّ(ص) یفجر إلى دور الأنبیاء و المؤمنین...;[۱] از امام صادق(ع) از پدرش (امام باقر(ع)) درباره سخن خداوند عزّوجلّ ... «عیناً بشرب بها عباد اللّه یفجّرونها تفجیراً» روایت شده که فرمود: این چشمه اى است که اصل آن در خانه پیامبر(ص) است و از آن جا بهوسیله نهرها به خانه هاى سایر پیامبران و مؤمنان جارى مى شود».
موضوعات مرتبط
- ابرار: آثار اراده ابرار ۵; آشامیدنیهاى ابرار ۲; فضایل ابرار ۳; نعمتهاى اخروى ابرار ۴
- امام حسن(ع): عبودیت امام حسن(ع) ۷; فضایل امام حسن(ع) ۷
- امام حسین(ع): عبودیت امام حسین(ع) ۷; فضایل امام حسین(ع) ۷
- امام على(ع): عبودیت امام على(ع) ۷; فضایل امام على(ع) ۷
- بندگان خدا :۷
- بهشت: چشمه هاى بهشت ۱; ویژگیهاى شراب بهشت ۴
- چشمه: جوشش چشمه کافور ۵; چشمه کافور ۱، ۲; منشأ چشمه کافور ۸
- فاطمه(س): عبودیت فاطمه(س) ۷; فضایل فاطمه(س) ۷
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۳
- محمد(ص): فضایل محمد(ص) ۸
- معاد: معاد جسمانى ۶
منابع
- ↑ أمالى صدوق، ص ۲۱۵ ، ح ۱۱; بحارالأنوار، ج ۳۵- ، ص ۲۴۰، ح ۱.
