الإنشقاق ٢٠
ترجمه
| الإنشقاق ١٩ | آیه ٢٠ | الإنشقاق ٢١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا لَهُمْ؟»: ایشان را چه شده است؟ یعنی دلائل خداشناسی و خداپرستی در آفاق و انفس، فراوان و آشکار است، این مردم چرا باید به قرآن و نبوّت و دیانت و آخرت و سائر حقائق دیگر، ایمان نیاورند؟!
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۵، سوره انشقاق
- معناى اينكه در بيان چند تا از مقدمات قيامت فرمود آسمان منشق و زمين كشيده مى شود وفرمود((و ازنت لربها و حقت ))
- مفاد آيه : ((يا ايها الانسان انك كادح الى ربك كد حافملاقيه )) و دلالت آن بر بحث و جزا
- مقصود از اينكه فرمود اكتابش به دست راست داده شود شادمان به سوى((اهل )) خود باز مى گردد
- رد پندار آن كس كه نامه اعمالش از پشت سر به او داده مى شود و در دنيا در((اهل )) خود مسرور بود و مى پنداشت به سوى خدا و براى حساب بازگشتى ندارد
- جوابى كه به اين سوال و اشكال داده شده كه مومنان گنهكار در زمره ((من اوتى كتابهبيمينه )) هستند يا ((من اوتى كتابه وراء ظهره ))؟
- تقسيم اهل محشر به دو طائفه اصحاب يمين و اصحابشمال تقسيمى كلى نيست
- معناى آيه : ((لتركبن طبقا عن طبق ))
- معناى جمله ((والله اعلم بما يوعون ))
- (رواياتى درباره محاسبه اعمال در قيامت ، نزول آيه : ((و اما من اوتى كتابه ....))،((لتركبن طبقا عن طبق )) و...)
نکات آیه
۱ - توجه به هشدارهاى قرآن درباره بررسى نامه هاى عمل و پیامدهاى آن، براى ایمان آوردن کافى است. (فما لهم لایؤمنون) حرف «فاء»، این آیه را بر مفاد آیه هاى قبل تفریع کرده است; یعنى، پس از گوشزد شدن خطرها ایمان نیاوردن توجیه ناپذیر است.
۲ - خوددارى کافران از ایمان، توجیه ناپذیر و بدون هرگونه برهان است. (فما لهم لایؤمنون) به قرینه «بل الذین کفروا» (در آیات بعد)، مرجع ضمیر در «لهم» کافران اند.
۳ - گروهى از مردم با وجود هشدارهاى قرآن، همچنان بر بى ایمانى خود باقى اند و ربوبیت و بصیرت الهى را انکار کرده و معاد و حسابرسى اعمال را نمى پذیرند. (إنّ ربّه کان به بصیرًا ... فما لهم لایؤمنون) متعلق «لایؤمنون»، ممکن است معارفى باشد که در آیات پیشین بیان شد; از قبیل: ربوبیت و بصیرت الهى، نامه هاى اعمال، محاسبه و ... .
۴ - انکار معاد، با وجود هشدارهاى قرآن، نکوهیده، شگفت آور و فاقد برهان است. (فما لهم لایؤمنون) «ما» اسم استفهام است و مراد از استفهام در این موارد، تعجّب همراه با توبیخ است. تغییر سیاق کلام از خطاب در «لترکبنّ» به غایب در «لهم»، بر نکوهش افزوده است.
۵ - خوددارى از ایمان، پس از مشاهده حالت هاى گوناگون طبیعت و تحولات زندگى بشر، غیر قابل توجیه و شگفت آور است. (لا أقسم بالشفق . و الّیل و ما وسق . و القمر إذا اتّسق . لترکبنّ طبقًا عن طبق . فما لهم لایؤمنون) برداشت یاد شده، ناظر به این احتمال است که حرف «فاء»، این آیه را بر محتواى قسم و مقسمٌ به (در آیات پیشین) تفریع کرده باشد.
۶ - بى ایمانى، هیچ سود و منفعتى در پى ندارد. (فما لهم لایؤمنون) جمله «ما لهم»; یعنى، چیست براى ایشان؟ جمله «لایؤمنون» حال است و مفاد آیه شریفه این است که در حال بى ایمانى، چه چیز براى ایشان حاصل است؟!. این تعبیر ممکن است در بیان نفى هرگونه سبب و انگیزه آورده شود و مى تواند بیانگر منتفى بودن فائده و نتیجه باشد; برداشت یاد شده ناظر به احتمال دوم است.
۷ - لزوم ایمان به ثبت کردار انسان در نامه اعمال و حسابرسى آن در قیامت (و أمّا من أُوتى ... و أمّا من أُوتى ... فما لهم لایؤمنون)
۸ - مردم بى ایمان در قیامت، نامه عمل خویش را از پشت سر دریافت کرده و به آتش جهنم گرفتار خواهند شد. (أمّا من أُوتى کتبه وراء ظهره ... و یصلى سعیرًا ... فما لهم لایؤمنون) ارتباط مجموع آیات این سوره، اقتضا مى کند که مراد از ضمیر «هم» و تعبیر «الذین کفروا» (در آیات بعد) همان کسانى باشند که در آیه دهم، با تعبیر «من اُوتى کتابه وراء ظهره» از آنان یاد گردید. همان طور که مراد از «الذین آمنوا» (در آیات بعد)، همان «من اُوتى کتابه بیمینه» در آیات پیشین خواهد بود.
موضوعات مرتبط
- ایمان: اهمیت ایمان به ثبت عمل ۷; اهمیت ایمان به حسابرسى اخروى ۷; بى ارزشى بى ایمانى ۶; بى منطقى معرضان از ایمان ۲، ۴; زمینه ایمان۱
- بى ایمانان: بى ایمانان در جهنم ۸; نامه عمل بى ایمانان ۸
- جهنمیان :۸
- خدا: لجاجت مکذبان بصیرت خدا ۳; لجاجت مکذبان ربوبیت خدا ۳
- زندگى: اهمیت تحولات زندگى ۵
- طبیعت: اهمیت تحولات طبیعت ۵
- عمل: اهمیت حسابرسى عمل ۱; لجاجت مکذبان حسابرسى عمل ۳
- قرآن: اهمیت هشدارهاى قرآن ۱; هشدارهاى قرآن ۳، ۴
- کافران: بى منطقى کافران ۲; لجاجت کافران ۳
- کفر: بى منطقى کفر ۵; شگفتى کفر ۵
- معاد: بى منطقى تکذیب معاد ۴; سرزنش تکذیب معاد ۴; شگفتى تکذیب معاد ۴; لجاجت مکذبان معاد ۳
- نامه عمل: دریافت نامه عمل از پشت ۸
