الإسراء ٥٤
ترجمه
| الإسراء ٥٣ | آیه ٥٤ | الإسراء ٥٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَکِیلاً»: واگذار و موکول به او. مراقب و محافظ. مراد این است که وظیفه پیغمبر و هر دعوت‌کننده‌ای، تنها تبلیغ روشن و آشکار و تلاش لازم در امر دعوت به سوی حق است.
تفسیر
- آيات ۴۰ - ۵۵، سوره اسرى
- تصريف آيات (تنوع بيان واحتجاج ) به منظور متذكر شدن شنوندگان
- با اينكه ثمره تصريف آيات ازدياد نفرت كفار بوده ، حكمت نزول آيات چه بوده است ؟
- احتجاجى با مشركين در نفى شريك براى خداوندمتعال
- تقرير استدلال بر نفى شرك براى خدا به صورت يك قياس استثنائى
- تسبيح سنگ وچوب به چه معنااست ؟
- وجود سراپا فقر ونياز موجودات ، وجود رب واحد را اعلام مى كند
- هر موجودى از موجودات داراى مرتبه اى از علم است وتسبيح موجودات تسبيح حقيقى است
- تسبيح همه موجودات تسبيح حقيقى وقالى است
- وجود موجودات هم حمد خدا وهم تسبيح اواست
- مقصود از (حجاب مستور) كه خداوند آنرا بين قارى قرآن ومشركين حائل قرار مى دهد
- وجوه مختلفى كه در معناى ((حجابا مستورا(( گفته شده است
- استبعاد مشركين مسئله معاد را
- پاسخ خداوند با قدرت مطلقه خود به استبعاد مشركين
- امر به خوش زبانى واجتناب از درشتگويى
- سعادت وشقاوت هر كس بسته به مشيت الهى است كه بر اساس عمل تعيين مى شود
- بحث روايتى
- رواياتى درباره تسبيح موجودات وسفارش مدارا با حيوانات
- توضيحى در مورد تسبيح محسوس برخى موجودات كه در پاره اى روايات نقل شده است
- چند روايت درباره ((بسم اللّه الرحمن الرحيم (( درذيل آيه : ((واذا ذكرت ربك ...((
نکات آیه
۱- پروردگار، به احوال انسانها آگاه تر و داناتر از خود آنان است. (ربّکم أعلم بکم)
۲- ربوبیت و پروردگارى خداوند، مقتضى علم و آگاهى کامل به احوال انسانهاست. (ربّکم أعلم بکم)
۳- سفارش به انتخاب بهترین و شایسته ترین گفتارها، برخاسته از علم همه جانبه خداوند به احوال انسانهاست. (قل لعبادى یقولوا التى هى أحسن ... ربّکم أعلم بکم) ذکر «ربّکم أعلم بکم»، پس از توصیه به گزینش بهترین سخن در گفتار به منزله تعلیل است; یعنى، چون خداوند به احوال انسانها آگاه است، چنین توصیه اى مى کند.
۴- توجه به علم و نظارت همه جانبه الهى به احوال آدمى، برانگیزاننده وى به پرهیز از گفتار ناشایست (قل لعبادى یقولوا التى هى أحسن ... ربّکم أعلم بکم) یادآورى علم همه جانبه خداوند به احوال آدمیان، پس از توصیه به گزینش بهترین گفتار، مى تواند به این منظور باشد که توجه به این توصیه، بازدارنده انسان از گفتار ناشایست خواهد بود.
۵- مشیت خداوند در نزول رحمت یا عذاب بر بندگان، مبتنى بر علم و آگاهى گسترده او بر احوال آنان است. (ربّکم أعلم بکم إن یشأ یرحمکم أو إن یشأ یعذّبکم)
۶- رحمت بر بندگان یا عذاب ایشان، براساس مشیت الهى است. (إن یشأ یرحمکم أو إن یشأ یعذّبکم)
۷- ربوبیت الهى، مقتضى دادن پاداش و یا کیفر به انسانهاست. (ربّکم ... إن یشأ یرحمکم أو إن یشأ یعذّبکم)
۸- مؤمنان، نباید به ایمان خویش مغرور بوده و به سعادت ابدى خود مطمئن باشند. (ربّکم أعلم بکم إن یشأ یرحمکم أو إن یشأ یعذّبکم) بنابراینکه خطاب «ربّکم» مؤمنان باشند ممکن است تعریضى باشد به مؤمنان که مبادا تصور کنند با داشتن ایمان، سعادتشان قطعى است و بر این اساس با سایر بندگان خدا تندى کنند. صدر آیه «ربّکم أعلم بکم» (خداوند آگاهترین به وضعیت شماست) مى تواند به این معناى از آیه کمک نماید.
۹- ترغیب مشرکان از سوى خدا، به رها کردن شیوه هاى خصمانه و انتخاب بهترین سخنان در برخورد با پیامبر(ص) و قرآن (قل لعبادى یقولوا التى هى أحسن ... إن یشأ یرحمکم أو إن یشأ یعذّبکم) برداشت فوق، مبتنى بر این نکته است که مراد از «عبادى» در آیه قبل و مخاطب در این آیه، مشرکان باشند و خداوند از آنان خواسته است که در برخورد با پیامبر(ص) و مؤمنان، بهترین سخنان را برگزینند و از خصومت با آنان دست بردارند.
۱۰- مجبور ساختن مردم به ایمان، وظیفه پیامبر(ص) و در دستور کار آن حضرت نیست. (و ما أرسلنک علیهم وکیلاً) «وکل» در لغت به معناى کفیل و نایب قرار دادن شخصى است (مفردات راغب). بنابراین «و ما أرسلناک علیهم وکیلاً»; یعنى، اى پیامبر تو را براى نیابت و کفالت براى مردم نفرستاده ایم و تو صرفاً به کار تبلیغ بپرداز و آنان را بر ایمان مجبور نساز.
موضوعات مرتبط
- انگیزش: عوامل انگیزش ۴
- ایمان: نفى اکراه در ایمان ۱۰
- پاداش: زمینه پاداش ۷
- تکبر: اجتناب از تکبر ۸
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۲، ۷; آثار علم غیب خدا ۳، ۵; آثار مشیت خدا ۶; پاداشهاى خدا ۷; تشویقهاى خدا ۹; زمینه علم غیب خدا ۲; زمینه مشیت خدا ۵; علم غیب خدا ۱; کیفرهاى خدا ۷ ذِکر آثار ذِکر علم غیب خدا ۴; آثار ذِکر نظارتهاى خدا ۴
- رحمت: زمینه رحمت ۵; منشأ رحمت ۶
- سخن: بهترین سخن ۳; تشویق به سخن پسندیده ۹; توصیه به سخن پسندیده ۳; زمینه اجتناب از سخن ناپسند ۴
- سعادت: سرزنش اطمینان به سعادت ۸
- عذاب: زمینه عذاب ۵; منشأ عذاب ۶
- قرآن: روش برخورد با قرآن ۹
- کیفر: زمینه کیفر ۷
- مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۸
- محمد(ص): روش برخورد با محمد(ص) ۹; محدوده مسؤولیت محمد(ص) ۱۰
- مشرکان: تشویق مشرکان ۹
