أَحَس

از الکتاب

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

قاموس قرآن

حاسّه همان نيروى درك است كه جمع آن حوّاس ميايد . و احساس به معنى ادراك با حاسّه است اعمّ از آنكه با ديدن باشد يا شنيدن و يا غير ان. «فَلَمّا اَحَسَّ عيسى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قالَ مَنْاَنْصارى اِلَى اللّهِ» چون عيسى از آنها كفر احساس كرد گفت: ياران من به سوى خدا كدام‏اند؟ آل عمران :52 در مجمع البيان «اَحَسَّ» را پيدا كردن، ديدن و دانستن نقل كرده است. و همه از مصاديق احساسند. [مريم:98] چه مردمانى را كه پيش از آنها هلاك كرده‏ايم آيا كسى از آنها را مى‏بينى يا صدائى از آنهامى شنوى؟ * [آل عمران:152] «تَحُسُّنَهُمْ» از باب نَصَرَ يَنْصُرُ به معنى كشتن و مصدر آن حسّبه فتح اول است در اقرب گويد: حَسَّهُ حَسّاً: قَتَلَهُ وَ اسْتَأْصَلَهُ» و در قاموس حَسّ (به فتح اوّل) را حيله و استيصال و قتل گفته است. مجمع البيان در ذيل آيه فوق گويد: علّت اين تسميه آن است كه قتل، حسّ را از بين مى‏برد و در ذيل آيه 152 آل عمران گفته: علّت اين تسميه آن است كه مقتول درد قتل را حسّ مى‏كند. معنى آيه چنين مى‏شود: خدا وعده خود را با شما راست كرد آنگاه كه آنها را به اذن وى مى‏كشتيد. تحسّس به معنى جستجو كردن مى‏باشد خواه با ديدن باشد يا شنيدن . [يوسف:87] اى پسران من برويد يوسف و برادرش را بجوئيد. * [انبیاء:102] صحاح و اقرب الموارد حسيس را صوت خفى گفته‏اند. طبرسى و بيضاوى آن را صدائيكه با شنيدن حسّ مى‏شود ذكر كرده‏اند. معنى آيه اين است: آنها صداى جهنّم را نمى‏شنوند و در آنچه خواسته نفسشان است جاودانند. و اگر مراد از حسيس صوت خفى باشد معنى آن است كه حتّى صداى جزئى آن را هم احساس نمى‏كنند. آن مصدر از براى مفعول است.