مَصْرِفا

از الکتاب

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

قاموس قرآن

برگرداندن. خواه برگرداندن مطلق باشد مثل [نور:43]. يا برگرداندن از حالى به حالى [توبه:127]. [فرقان:19]. يعنى معبودهاى باطل در آنچه در آنچه مى‏گفتند تكذيبتان كردند نه قدرت بر گرداندن (نكذيب بتان) راداريد و نه قدرت يارى. انصراف: برگشتن [توبه:127]. مصرف (مثل مسجد) اسم مكان است [كهف:53]. يعنى گمان بردند كه در آتش واقع شدگانند و محل عدول و انصرافى پيدا نكردند. تصريف: به معنى بر گزداندن است با در نظر گرفتن مبالغه. در مفردات گويد: تصريف مثل صرف است مگر در مبالغه و اكثراً در بر گرداندن از حالى به حالى و از كارى به كارى گفته مى‏شود. [اسراء:89]. يعنى در اين قرآن براى مردم هر مثل را از حالى به حالى و از وضعى به وضعى گردانديم (و هر دفعه در قالبى مخصوص بيان داشتيم) شايد بيدار باشند و پند گيرند. تصريف رياح‏ مردم از قديم الايام در وزيدن باد حركت و جريان افقى فهميده‏اند ولى وزيدن باد دايره‏اى است. مثلا دربادهاى محلى وقتيكه آفتاب به سطح دريا و خشكى مى‏تابد، زمين زودتر ار دريا گرم و هواى آن منبسط شده به بالا مى‏رود هواى سطح دريا كه گرم نشده به صورت نسيم به طرف خشكى مى‏وزد. از طرف بالا هواى خشكى به طرف دريا رفته جاى خالى آن را پر مى‏كند آن گاه به سطح دريا نزديك شده سرد مى‏شود و به طرف خشكى مى‏وزد و همين طور. شبها جريان به عكس است و از خشكى به دريا مى‏وزد كه سطح آب ديرتر از خشكى سرد مى‏شود بدين طريق ملاحظه مى‏شود كه وزش باد دائره‏اى است نه افقى. اين مطلب در بادهاى مهاجر و طوفانها نيز همين نحو است و بر ارباب اطلاع پوشيده نيست. در اين جا است كه به يكى از حقائق قرآن راه مى‏بريم وآن اينكه قرآن درباره وزش باد كلمه تصريف به كار برده كه همان گرداندن و دائره‏اى بودن است [بقره:164]، [جاثية:5]. (باد و باران در قرآن تأليف مهندس بازرگان).