ریشه وسط
تکرار در قرآن: ۵(بار)
قاموس قرآن
(بر وزن فلس) در ميان واقع شدن «وَسَطَ الْقَوْمَ وَ الْمَكانَ وَسْطاً» در ميان قوم و در ميان مكان قرار گرفت (اقرب) [عاديات:4-5]. با آن دويدن غبار برانگيختند و در ميان جمع قرار گرفتند. و نيز به معنى «بين» آيد «جَلَسْتُ وَسْطَ الْقَوْمِ» در ميان آنها نشستم در اين صورت وسط (بر وزن فرس) نيز گفته مىشود. وَسَط (به فتح و،س) اسم است به معنى معتدل و ميانه. در صحاح گفته وسط از هر چيز معتدلترين آن است گويند «شَىْءٌ وَسَطٌ» ميانه است نسبت به مرغوب و نامرغوب، واسطةالقلاده جوهرى است در وسط دانههاى گردنبند و بهترين آنهاست. [بقره:143]. در «شهد» راجع به اين آيه مفصلاً صحبت شده است و آن به ظاهر عام است ولى فقط به عده معدودى تطبيق مىشود. [مائده:89]. اوسط در آيه به معنى وسط است چنانكه در مصباح و اقرب الموارد گفته است. يعنى كفاره قسم اطعام ده مسكين است از متوسط آنچه به خانواده خود مىخورانيد. يا لباس ده نفر و يا آزاد كردن يك بنده است. [قلم:28]. اوسط در اينجا نظير آيه سابق است گويند: «فُلانٌ مِنْ وَسَطِ قَوْمِهِ» او از نيكان قومش است يعنى عاقلتر آنها. گفت: نگفتم چرا خدا را تسبيح نمىكنيد. [بقره:238]. وسطى مونث اوسط به معنى متوسط است ذكر صلوة وسطى بعد از «الصلوات» دليل اهميت آن است و آن ذكر خاص بعد از عام مىباشد. در وسائل الشيعه پنج روايت نقل كرده كه مراد از صلوة وسطى نماز ظهر است و درروايت ششم از على «عليه السلام»: «اِنَّها الْجُمْعَةُ يَوْمَ الْجُمْعَةِ وَ الظُّهْرُ فى سائِرِ الْاَسَّامِ» آن روز جمعه نماز جمعه و در روزهاى ديگر نماز ظهر است از جمله روايت محمد بن مسلم از امام صادق «عليه السلام» است كه فرمود: «صَلوةُ الْوُسْطى هِىَ الْوُسْطى مِنْ صَلوةِ النَّهارِ وَ هِىَ الظُّهْرُ...» در اين روايت اشاره به علت تسميه است يعنى در روز سه نماز واجب است و نماز ظهر در وسط آنهاست. و از جمله «عَنْ اَبى بَصيرِ قالَ سَمِعْتُ اَباعَبْدِاللَّهِ «عليه السلام» يَقُولُ: صَلوةُ الْوُسْطى صَلوةُ الظُّهْرِ و هِىَ اَوَّلُ صَلاةٍ اَنْزَلَ اللَّهُ عَلى نَبِيِّهِ «صلى اللَّه عليه و آله».» صاحب وسائل در ذيل روايات فرموده رواياتى كه اشعار دارد به اينكه صلوة وسطى نماز عصر است محمول بر تقيه مىباشد. طبرسى شش قول درباره آن نقل فرموده: نماز ظهر، نماز عصر، نماز مغرب، نماز عشاء، نماز صبح، يكى از نمازهاى پنجگانه كه تعيين نشده تا به همه آنها محافظت كنند. ولى مرحوم طبرسى قول اول را اختيار كرده و فرمايد: آن از ابوجعفر باقر و امام صادق عليهم السلام مروى است و آن اختيار زيد بن ثابت، ابوسعيد خدرى... و قول ابوحنيفه و اصحاب او است. و روايتى كه از على «عليه السلام» نقل شد بعض زيديه از آن حضرت نقل كرده و در وسائل الشيعه از مجمع نقل شده است. به نظر مىآيد: علت توصيه نماز ظهر آن است كه در وقت كثرت مشغله واقع شده، مسلمان واقعى كه به كار دنيا و آخرت هر دو اهميت مىدهد بايد از آن نماز و وقتش غلفت نكند.
ریشه‌های نزدیک مکانی
کلمات مشتق شده در قرآن
| کلمه | تعداد تکرار در قرآن |
|---|---|
| وَسَطاً | ۱ |
| الْوُسْطَى | ۱ |
| أَوْسَطِ | ۱ |
| أَوْسَطُهُمْ | ۱ |
| فَوَسَطْنَ | ۱ |
