الانسان ٢٢
| کپی متن آیه |
|---|
| إِنَ هٰذَا کَانَ لَکُمْ جَزَاءً وَ کَانَ سَعْيُکُمْ مَشْکُوراً |
ترجمه
| الانسان ٢١ | آیه ٢٢ | الانسان ٢٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَشْکُوراً»: مورد تشکّر (نگا: اسراء / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنَ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ... (۰) وَ نَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ... (۲) کُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِمَا... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۲ سوره دهر
- اشاره به مضامين سورۀ دهر
- مراد از اين كه انسان شئ قابل ذكرى نبوده
- فرق بين هدايت تكوينى و هدايت تشريعى
- مراد از «ابرار» و صفات آنان
- بیان تجسم اعمال «ابرار» در جهان آخرت
- سبب و محلّ نزول آيه: «وَ يُطعِمُونَ الطّعامَ عَلى حُبِّهِ...»
- معناى انجام عمل «لِوَجه اللّه» چیست؟
- وصف نعمت هاى بهشتى ابرار
- مقصود از «شراب طَهُور» كه در بهشت، به ابرار نوشانده مى شود
- چرا در سورۀ دهر، از نعمت «زنان بهشتی»، نام برده نشده است
- چند روایت حاكى از مدنى بودن سورۀ «هَل أتى»
- روايات نزول سورۀ دهر، در شأن اميرمؤمنان و حضرت فاطمه «ع»
- بررسى روايات فوق و اثبات نزول سوره در شأن اهل بيت«ع»
- رواياتى در بيان معناى جمله: «لَم يَكُن شَيئاً مَذكُوراً»
- گفتاری پیرامون هویّت انسان از نظر قرآن کریم
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ إِذا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً «19» وَ إِذا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيماً وَ مُلْكاً كَبِيراً «20» عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً «21» إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً «22»
و پسرانى هميشه جوان، (به خدمت) بر آنان مى‌گردند، هرگاه آنان را بينى، پندارى مرواريدهاى غلطان و پراكنده‌اند. و چون آنجا را بنگرى نعمتى فراوان و سلطنتى بزرگ مى‌بينى. بر اندامشان جامه‌هاى سبز از ديباى نازك و ضخيم است و با دستواره‌هاى نقره زينت شده‌اند و پروردگارشان شرابى طهور (پاك و پاك‌كننده) به آنان مى‌نوشاند. همانا اين جزايى است براى شما و سعيتان مورد سپاس است.
نکته ها
از امام كاظم عليه السلام پرسيدند: چرا در اين سوره نامى از حورالعين در پاداش ابرار و اهل بيت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله مطرح نشده است؟ امام عليه السلام فرمودند: به خاطر مقام فاطمه زهرا عليها السلام. «1»
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل مى‌كنند: هنگامى كه بهشتيان وارد بهشت مى‌شوند، با درختى روبرو مى‌شوند كه سايه‌اى گسترده دارد و از پاى آن دو چشمه جارى است، آنان در چشمه‌اى خود را مى‌شويند و از چشمه ديگر مى‌نوشند و پس از آن هيچ بيمارى و نارحتى در بدن آنها رخ نمى‌دهد و اين است معناى «سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً». «2»
نعمتهاى بهشتى
ميان نعمتهاى بهشتى با نعمتهاى دنيا تفاوت‌هاى بسيارى وجود دارد، كه در اينجا به گوشه‌اى از آنان اشاره مى‌كنيم:
بسيار زيادند: «فاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ» «3»
«1». مناقب، ج 3، ص 328.
«2». بحار، ج 8، ص 212.
«3». واقعه، 32.
جلد 10 - صفحه 333
موسمى و فصلى نيستند: «لا مَقْطُوعَةٍ» «1»
در بهره‌گيرى از آنها هيچ منعى وجود ندارد. «وَ لا مَمْنُوعَةٍ» «2»
بهشتيان در استفاده از آنها حس انتخاب دارند. «مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ» «3»
براى هر نوع اشتهايى، نعمتى موجود است: «مِمَّا يَشْتَهُونَ» «4»
استفاده از آنها آفات و عوارضى به دنبال ندارد: «لا يُصَدَّعُونَ» «5»
بهره‌گيرى از آنها بدون زحمت است. «وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِيلًا» «6»
هرچه بخواهيد، خادمان برايتان فراهم مى‌كنند: «وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ»
خادمان بهشتى هم زيبا هستند: «لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً»، هم پير نمى‌شوند: «مُخَلَّدُونَ»
كاميابى در كمال آرامش است: «عَلَى الْأَرائِكِ مُتَّكِؤُنَ» «7»
در بهشت حسادت و رقابت در آنجا راهى ندارد. «نَزَعْنا ما فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ» «8»*
نعمتها با رضا و سلام پروردگار همراه است: «وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ» «9»، «سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ» «10»
ذريّه مؤمن به آنها مى‌پيوندند و كامياب مى‌شوند: «أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ» «11»
با اولياى الهى همسايه مى‌شوند: «و هم جيرانى» «12»
نعمتهاى بهشتى متنوع‌اند: وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ ... وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ ... «13»
پیام ها
1- پذيرايى در بهشت، خصوصيات ويژه‌اى دارد. از جمله:
نيازى به درخواست و تقاضا ندارد، زيرا پذيرايى كنندگان همواره به دور بهشتيان مى‌گردند. «يَطُوفُ»
«1». واقعه، 33.
«2». واقعه، 33.
«3». واقعه، 20.
«4». واقعه، 21.
«5». واقعه، 19.
«6». انسان، 14.
«7». يس، 56.
«8». واقعه، 16.
«9». توبه، 71.
«10». يس، 58.
«11». طور، 21.
«12». دعاى ندبه.
«13». محمّد، 15.
جلد 10 - صفحه 334
مسئولين پذيرايى از هر سو بر بهشتيان اشراف دارند. «يَطُوفُ عَلَيْهِمْ»
پذيرايى كنندگان نوجوانند. «وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» «1»*
قيافه آنان مانند لؤلؤ درخشنده است. «حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً»
حكومت بهشتيان گسترده است. «مُلْكاً كَبِيراً»
رنگ لباس پذيرايى كنندگان سبز «خُضْرٌ» و جنس لباس آنان از ابريشم نازك «سُندُسٍ» و ضخيم «إِسْتَبْرَقٌ» است.
ساقى ابرار، پروردگار متعال «سَقاهُمْ رَبُّهُمْ» و نوع شراب آنها، طهور است.
«شَراباً طَهُوراً» (امام صادق عليه السلام فرمود: اين شراب، قلب بهشتيان را از غير خدا پاك مى‌كند. «2»)
2- با آنكه بهشت، فضل و لطف الهى است، امّا خداوند آن را مزد و اجر ابرار مى‌شمرد تا بهشتيان به كار خود ببالند. «إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً»
3- پاداش‌هاى الهى بر اساس نيّت و كيفيّت انجام كار است، نه بر اساس كميّت كار و مقدار و مبلغ احسان. (چند قطعه نان جو و اين همه پاداش، فقط به خاطر داشتن اخلاص و ايثار است.) «إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً»
4- كسى كه از مردم، نه پاداش طلب كند و نه تشكّر بخواهد، «لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً»، خداوند به او هم پاداش مى‌دهد و هم تشكّر مى‌كند. «كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً»
5- تشكّر و قدردانى از تلاش ديگران، يك صفت الهى است. «سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً»
6- نطفه بى‌مقدار «نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ» بر اثر ايمان و عمل و اخلاص و ايثار به جايى مى‌رسد كه آفريدگار هستى از او تشكّر مى‌كند. «وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً»
«1». طور، 24.
«2». تفسير مجمع البيان.
تفسير نور(10جلدى)، ج10، ص: 335
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً «22»
إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً: بدرستى كه آن چه مذكور شد از اصناف نعم،
«1» مدرك ياد شده، صفحه 110.
جلد 13 - صفحه 421
هست مر شما را جزاى اعمال حسنه و طاعات مبروره، وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً:
و هست كوشش شما در طاعات و خيرات، پسنديده و جزا داده شده بر آن. آيه دليل است بر آنكه جزا، بر اعمال خواهد بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً «11» وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً «12» مُتَّكِئِينَ فِيها عَلَى الْأَرائِكِ لا يَرَوْنَ فِيها شَمْساً وَ لا زَمْهَرِيراً «13» وَ دانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِيلاً «14» وَ يُطافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَكْوابٍ كانَتْ قَوارِيرَا «15»
قَوارِيرَا مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوها تَقْدِيراً «16» وَ يُسْقَوْنَ فِيها كَأْساً كانَ مِزاجُها زَنْجَبِيلاً «17» عَيْناً فِيها تُسَمَّى سَلْسَبِيلاً «18» وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ إِذا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً «19» وَ إِذا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيماً وَ مُلْكاً كَبِيراً «20»
عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً «21» إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً «22»
ترجمه
پس نگاه داشت ايشانرا خداوند از آسيب آنروز و پيش آورد براى آنان گشاده روئى و شادمانى را
و پاداش داد آنانرا بسبب صبرشان بهشت
جلد 5 صفحه 319
و لباس ابريشمى را
تكيه زنندگانند در آن بر تختهائى آراسته نمى‌بينند در آن آفتابى و نه سرمائى را
و بهشت نزديك است بايشان سايه‌هايش و آسان شده است چيدن ميوه‌هايش آسان شدنى مخصوص
و به گردش در آورده ميشود گرد ايشان جامهائى از نقره و تنگهائى از آبگينه‌هائى
كه از نقره است ساخته و اندازه نموده‌اند آنها را به اندازه‌ئى كه موافق ميل آنان باشد
و نوشانده ميشوند در آن جاميكه باشد ممزوج بآن زنجبيل
از چشمه‌اى كه در آنست كه ناميده ميشود سلسبيل
و ميگردند گرد ايشان پسرانى باقى در جمال و خوبى كه چون بينى آنانرا پنداريشان مرواريد پراكنده
و چون به بينى آنجا را ميبينى نعمت و پادشاهى بزرگى را
در برشان جامه‌هاى حرير لطيف سبز و ديباى برّاق محكم است و آراسته شده‌اند بدستبندهائى از نقره و نوشانيده بآنان پروردگارشان شرابى پاكيزه
همانا اين است براى شما پاداش و ميباشد كوشش شما قدر دانى شده.
تفسير
خداوند متعال كسانيرا كه از ترس روز جزا و براى رضاى خدا عمل بوظائف خود نمودند و در آيات سابقه ذكر شد از شرّ و عذاب آنروز نگهدارى و حفظ فرمود و پيش آورد براى ايشان گشاده روئى و سرور قلبى را چنانچه در مجالس از امام باقر عليه السّلام نقل نموده و پاداش داد بآنها در عوض صبرى كه در دنيا بر اطاعت و ترك معصيت خدا نموده بودند بهشت را براى سكونت و پارچه ابريشمى را براى لباس و فراش آنها در حاليكه تكيه زنندگانند بر تختهائى آراسته و پيراسته مانند حجله عروس چنانچه مستفاد از حديث سابق است نميبينند در آن آفتاب گرم و نه هواى سرد را چون هواى بهشت معتدل است و خورشيد آنجا نيست و لذا فرموده و آن بهشت چنانستكه نزديك است بايشان سايه‌هايش يعنى هميشه هست و براى بلند شدن خورشيد از بين نميرود و سهل و آسان شده است چيدن ميوه‌هاى آن بنحو خوشى كه در هر حال باشند از ايستاده و نشسته و بر بالش آرميده در دسترس ايشان است و گردانيده شود در گرد ايشان جامهائى از نقره بهشتى و تنگهائى از بلور ولى بلورش مانند نقره است در سفيدى و استحكام و نقره‌اش مانند بلور است در روشنى و صفا چون هر دو از زمين بهشت اتّخاذ شده و سازندگان
جلد 5 صفحه 320
آنها ميل اهل بهشت را در شكل و ظرفيّت آنظروف اندازه گيرى نموده‌اند بطوريكه أشكال آنها با سليقه اهل بهشت موافق باشد و از مقدار اشتهاى ايشان كمتر و زيادتر جا نگيرد و بعضى گفته‌اند اندازه آنظروف بقدر رتبه و بر حسب اعمال صالحه ايشان مقدّر شده است و بعضى گفته‌اند ساقيان اندازه شراب را بقدر اشتهاى اهل بهشت تقدير مينمايند چون اگر مشروب در ظرف بقدر ميل باشد نه كم نه زياد گواراتر است و در مجمع از امام صادق عليه السّلام و قمّى ره نقل نموده كه نفوذ ميكند ديده در نقره بهشتى چنانچه نفوذ ميكند در شيشه و جام شرابى هم بايشان مى‌نوشانند كه ممزوج با زنجبيل بهشتى است براى معطر و گرم شدنش اگر طبعشان مايل بگرمى باشد و الا براى خنكى ممزوج بكافور خواهد شد كه در آيات سابقه ذكر گرديد از چشمه‌اى در بهشت كه نامش سلسبيل است چون بسيار روان و سهل التّناول و خوشگوار و بى‌آزار است و گزندگى زنجبيل در آن نيست و بر حسب بعضى از روايات آنچشمه از آن امير المؤمنين عليه السّلام و كوثر از آن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است و ميگردند گرد آنان پسران خوش روئى هميشه براى خدمتگزارى مانند مرواريد غلطان پراكنده شده در صفاء و تلألؤ و درخشندگى و زيادى و گردش نمودن و وقتى مؤمن بهشت را با اين اوضاع مشاهده نمايد آنجا نعمت لا يزال و سلطنت بزرگ بى‌زوال را براى خود مشاهده خواهد نمود در حاليكه اهل ايمان يا خدمتگزاران ايشان در برشان لباس حرير است كه آن لباس ديباى سبز نازك و ديباى برّاق محكم است و آراسته شده‌اند بدستبندهائى از نقره بهشتى و علاوه بر دو شراب كه قبلا ذكر شد خداوند بايشان شراب طهور مى‌آشاماند كه ظاهر و باطن آنانرا از تمام پليديهاى صورى و معنوى پاك و پاكيزه مينمايد و بايشان گفته ميشود اين نعمتها و الطاف الهيّه پاداش اعمال شما است و سعى و زحمت شما در دنيا از طرف خداوند قدر دانى شده و بى‌نتيجه نمانده و مورد قبول واقع شده است و در بعضى از روايات صادقين عليهما السلام ملك كبير به استيذان ملائكه از ايشان براى ورود بر آنان تفسير شده و آنكه بدون اذن پيام آوران از جانب خداوند بر ايشان وارد نميشوند و سلطنت بزرگ اين است و چون قبلا ذكر شد كه تا اينجا
جلد 5 صفحه 321
آيات در شأن اهل بيت رسالت نازل شده و البته آنچه از نعم الهيّه شامل اهل ايمان شود ببركت ولايت آن خاندان است بنظر حقير بعيد نيست آيه تطهير اينجا نازل شده باشد و اهل عناد آنرا در سوره احزاب ذيل احوال ازواج پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم وضع نموده باشند چون آنجا نامناسب و اينجا بسيار مناسب است و منافات با حجيّت ترتيب آيات ندارد چنانچه در اوائل كتاب ذكر شد و اللّه اعلم.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنَّ هذا كانَ لَكُم جَزاءً وَ كانَ سَعيُكُم مَشكُوراً «22»
بدرستي که اينکه است جزاء براي شما و آنچه عمل كرده‌ايد شكر گزارده شده‌ايد.
اينکه آخرين آيات است که در مدح اينکه اهل بيت در اينکه سوره نازل شده از آيه:
إِنَّ الأَبرارَ تا آيه- كانَ سَعيُكُم مَشكُوراً بيست آيه چنانچه قبلا اشاره كرديم و اينکه آيه بالاترين مقامات است زيرا:
إِنَّ هذا كانَ لَكُم جَزاءً گفتيم: احدي استحقاق نعم الهي را ندارد آنچه دارد قابليت تفضل است. زيرا اگر عبادت جن و انس داشته باشد مقابلي با كوچكترين نعم الهي نميكند بلكه آنها هم بتوفيق و عنايت الهي است بايد شكرگزار باشد، و تعبير به جزا براي اينکه است که خداوند وعده داده و محال است خلف وعده كند و بنده بر حسب وعده الهي بندگي كرده.
وَ كانَ سَعيُكُم مَشكُوراً بنده بايد شكرگزار الهي باشد چه قدر تفضل است که خدا بفرمايد سعي شما مشكور است يعني پسنده الهي و مرضي خداوندي و مقبول درگاه پروردگاري است.
328
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 22)- و در این آیه، آخرین سخن را در این زمینه بیان کرده، می‌فرماید:
از سوی خدا به آنها گفته می‌شود: «این پاداش شماست، و سعی و تلاش شما (در طریق اطاعت فرمان حق) مورد قدردانی است» (ان هذا کان لکم جزاء و کان سعیکم مشکورا).
مبادا کسی تصور کند که این مواهب و پاداشهای عظیم را بی‌حساب می‌دهند، اینها همه جزای سعی و عمل و پاداش مجاهدتها و خودسازیها و چشم پوشی از گناه است.
نکات آیه
۱ - نعمت هاى الهى در بهشت، پاداش فراهم آمده براى ابرار (إنّ هذا کان لکم جزاء) «هذا» به مجموع نعمت هایى اشاره دارد که در آیات گذشته یاد شده است.
۲ - تخت هاى مزیّن در هوایى مطبوع، میوه هاى آماده، انواع شراب هاى دلپذیر، جوانکان خدمت گزار و لباس هاى فاخر، از نعمت هاى اختصاصى براى ابرار در بهشت متّکئین فیها على الأرائک ... و ذلّلت قطوفها... یسقون فیها کأسًا ... یطوف علیهم ولدن ... علیهم ثیاب سندس ... إنّ هذا کان لکم جزاء تقدیم جار و مجرور (لکم) مفید اختصاص است. ضمن آن که لام در «لکم»، مى تواند براى اختصاص باشد.
۳ - اعمال نیک انسان، در پى دارنده پاداش الهى در قیامت (إنّ هذا کان لکم جزاء)
۴ - معاد انسان و زندگى اخروى او، جسمانى است. و جزیهم بما صبروا جنّة و حریرًا . متّکئین فیها على الأرائک ... دانیة علیهم ظللها ... و حلّوا أساور من فضّة ... إنّ هذا کان لکم جزاء از مجموع پاداش هایى که براى ابرار در خلال یازده آیه گذشته بیان شده، استفاده مى شود که معاد انسان و حیات اخروى او جسمانى است.
۵ - کوشش ها و تلاش هاى ابرار، مورد سپاس و قدردانى خداوند است. (و کان سعیکم مشکورًا)
۶ - بهره مندى از نعمت هاى سرشار بهشتى، جلوه تقدیر و سپاس گزارى خداوند از ابرار (و جزیهم بما صبروا جنّة و حریرًا . إنّ هذا کان لکم جزاء و کان سعیکم مشکورًا)
۷ - وفاى به نذر، خوف از قیامت و دستگیرى خالصانه از بینوایان، یتیمان و اسیران، موجب بهره مندى از پاداش هاى بهشتى و مورد ستایش و قدردانى خداوند (یوفون بالنذر و یخافون یومًا ... إنّ هذا کان لکم جزاء و کان سعیکم مشکورًا)
۸ - نعمت هاى سرشار بهشت، پاداش الهى اهل بیت(على، فاطمه، حسن و حسین(ع)) (إنّ الأبرار یشربون من کأس ... و سقیهم ربّهم شرابًا طهورًا . إنّ هذا کان لکم جزاء) برداشت یاد شده، با توجه به شأن نزولى است که از طریق شیعه و سنى نقل شده است و آن این که از آیه ۵ تا آیه مورد بحث (آیه ۲۲- )، درباره آن بزرگواران نازل شده است. (مجمع البیان، ج ۱۰; الکشاف، ج ۴، ذیل آیه)
۹ - تقدیر و سپاس گزارى خداوند از اهل بیت (على، فاطمه، حسن و حسین(ع))، در قبال نیک کردارى آنان (إنّ الأبرار ... و کان سعیکم مشکورًا)
۱۰ - برخوردارى از نعمت هاى سرشار بهشت، جلوه تقدیر و سپاس گزارى خداوند از اهل بیت(على، فاطمه، حسن و حسین(ع)) (إنّ الأبرار یشربون من کأس ... و کان سعیکم مشکورًا)
موضوعات مرتبط
- ابرار: ابرار در بهشت ۲; پاداش اخروى ابرار ۱; تشکر از ابرار۵، ۶
- اسیر: آثار انفاق به اسیر ۷
- امام حسن(ع): پاداش اخروى امام حسن(ع) ۸; تشکر از امام حسن(ع) ۹، ۱۰; عمل صالح امام حسن(ع) ۹; نعمتهاى اخروى امام حسن(ع) ۱۰
- امام حسین(ع): پاداش اخروى امام حسین(ع) ۸; تشکر از امام حسین(ع) ۹، ۱۰; عمل صالح امام حسین(ع) ۹; نعمتهاى اخروى امام حسین(ع) ۱۰
- امام على(ع): پاداش اخروى امام على(ع) ۸; تشکر از امام على(ع) ۹، ۱۰; عمل صالح امام على(ع) ۹; نعمتهاى اخروى امام على(ع) ۱۰
- انفاق: اخلاص در انفاق ۷
- اهل بیت(ع): پاداش اخروى اهل بیت(ع) ۸; تشکر از اهل بیت(ع) ۹، ۱۰; نعمتهاى اخروى اهل بیت(ع) ۱۰
- بهشت: پاداش بهشت ۸; تختهاى مزین بهشت ۲; خدمتکاران بهشت۲; گوارایى آشامیدنیهاى بهشت ۲; لباسهاى بهشت ۲; منشأ نعمتهاى بهشت ۶; میوه هاى بهشت ۲; نعمتهاى اخروى بهشت۲; نعمتهاى بهشت ۱، ۲، ۸; ویژگیهاى بهشت ۲; هواى مطبوع بهشت ۲
- پاداش: موجبات پاداش اخروى ۳، ۷
- ترس: آثار ترس از قیامت ۷
- خدا: زمینه مدحهاى خدا ۷; شکرگزارى خدا ۵، ۶، ۹; نشانه هاى شکرگزارى خدا ۱۰
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۳
- فاطمه(س): پاداش اخروى فاطمه(س) ۸; تشکر از فاطمه(س) ۹، ۱۰; عمل صالح فاطمه(س) ۹; نعمتهاى اخروى فاطمه(س) ۱۰
- مساکین: آثار انفاق به مساکین ۷
- معاد: معاد جسمانى ۴
- نذر: آثار وفاى به نذر ۷
- یتیم: آثار انفاق به یتیم ۷
منابع
