الأنعام ١٢٦
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ هٰذَا صِرَاطُ رَبِّکَ مُسْتَقِيماً قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَذَّکَّرُونَ |
ترجمه
| الأنعام ١٢٥ | آیه ١٢٦ | الأنعام ١٢٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«هذا»: این. مراد اسلام یا قرآن است، و یا این که مراد سرافرازی و خوشبختی مؤمنان و سیه‌روزی و بدبختی کافران در این جهان و آن جهان است. «مُسْتَقِیماً»: راست. حال مؤکّد برای (صِراطُ) است. چرا که راه خدا پیوسته مستقیم است.
تفسیر
- آيات ۱۲۷ - ۱۲۲، سوره انعام
- تشبيه ايمان ، به حيات و نور و كفر، به مرگ و تاريكى .
- حيات طيبه مؤ من يكى زندگى ممتاز از ديگر انسانهاست .
- مكر بزرگان و اعيان هر قريه در برابر دعوت انبياء و استهزائشان به رسالت پيغمبر(ص ).
- معناى (( شرح صدر )) و بيان اينكه خداوند براى هدايت بنده سينه او را شرح و توسعه مى دهد.
- دو اشتباه در مورد انتساب هدايت و ضلالت انسان به خداى تعالى .
- تقسيم هدايت الهى به دو قسم : تكوينى و تشريعى . و تقسيم هدايت تشريعى به دو قسم: ارائه طريق و ايصال به مطلوب .
- (در ذيل آيات مربوط به حيات و نور شخص مؤ من و شرح صدر...).
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيماً قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ «126»
و اين راه پروردگار تو است كه مستقيم است، قطعاً ما آيات خود را براى قوم و گروهى كه پند مى‌پذيرند به تفصيل بيان كرده‌ايم.
نکته ها
كلمه‌ى «هذا»، ممكن است اشاره به كلمه‌ى «اسلام» باشد كه در آيه‌ى قبل آمده بود.
پیام ها
1- جز راه خدا، راه‌هاى ديگر بيراهه است. «وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيماً»
2- براى تذكر، تفصيل و تنوع و تكرار لازم است. فَصَّلْنَا ... يَذَّكَّرُونَ
3- خداوند، حجت را بر همه تمام كرده است، اگر اهل توجّه باشند، آيات و نشانه‌هاى حق، با بيان‌هاى مختلف روشن شده است. «لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ»
4- توجّه دائمى به تذكّرات الهى، راه دستيابى به صراط مستقيم است. هذا صِراطُ رَبِّكَ ... لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيماً قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ (126)
«1» سوره حمد آيه 5.
«2» تفسير نور الثقلين، جلد اوّل، صفحه 634، حديث 282 (بنقل از روضه كافى)
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 374
وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيماً: اين طريق قرآن يا اسلام، راه پروردگار تو است در حالتى كه مستقيم است و هيچ كجى در آن نيست. اضافه صراط به رب، جهت آنكه واضع و مبين آن حق تعالى است قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ: بتحقيق بيان و تفصيل داديم آيات قرآنى را براى قومى كه متذكر شوند و پند پذيرند و مى‌دانند قادر مطلق، ذات احديت الهى است نه غير او، و آنچه فرمايد محض حكمت و عدل است.
موعظه- يكى از بزرگان فرمايد: قبول شنوائى كن اى عاقل موعظه را، و اعراض نكن، و غلبه نما بر هوى، و مجاهده كن با نفس، و فارغ كن قلب خود را؛ پس بدرستى كه مقرر شد گوش تا نگاه دارى به آن احكام شرع را، و چشم براى عبرت آنچه بينى از خلق آسمان و زمين و آنچه بين آنهاست از مخلوقات، و زبان تا شكر نمائى به آن نعم الهى و سابقه لطفش را و حمد نمائى و تلاوت نمائى كتابش را. و عطا فرموده قلب را تا تفكر كنى به آن پس قرار دهى شغل خود را در امر آخرت و بازگشت خود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيماً قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ (126)
جلد 2 صفحه 380
ترجمه
و اين راه پروردگار تو است كه راست است بتحقيق تفصيل داديم آيتها را براى گروهى كه پند پذيرند.
تفسير
اين مسلك و طريقه و عادت و سيره مرضيّه الهيّه است در توفيق اهل حق و خذلان اهل باطل كه اعوجاج و اختلاف و انحرافى در آن نيست بلكه عدل و ثابت و آشكار است و اين آيات الهيّه كه مفصلا بيان شد بحال كسانى نافع است كه اهل پند و اندرزند و ميدانند كه مؤثر در وجود خداوند است و تمام امور بقضا و قدر الهى جارى است و همه بر وفق حكمت و عدالت و صلاح مرتب شده است و قمى ره فرموده مراد از صراط مستقيم طريق واضح است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ مُستَقِيماً قَد فَصَّلنَا الآيات‌ِ لِقَوم‌ٍ يَذَّكَّرُونَ (126)
و اينست راه پروردگار تو در حالي که راست است و انحرافي در او نيست بتحقيق ما ببيان واضح روشن آيات و نشانه‌هاي اينکه صراط را بيان كرديم براي قومي که متذكر ميشوند.
تفصيل صراط مستقيم را در سوره مباركه حمد در تفسير اهدِنَا الصِّراطَ المُستَقِيم‌َ در مجلد اول صفحه 113- 118 بيان كرديم که دو صراط داريم يكي در قيامت که جسر جهنم است و هفت قنطره دارد و در هر قنطره سؤال از يك چيز ميكند اول از ايمان و آخر از مظالم، و يكي در دنيا و در اخبار تفسير بدين اسلام و بقرآن و بامير المؤمنين عليه السّلام و بائمه طاهرين عليهم السّلام شده و مرجع همه يكيست بآنجا مراجعه فرمائيد.
جلد 7 - صفحه 200
وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ و هذا ممكن است اشاره بقرآن يا دين مقدس اسلام يا طريق ولايت امير المؤمنين عليه السّلام و ائمه طاهرين عليهم السّلام باشد چنانچه ذكر شد و در حديث منسوب بپيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم فرمود
صراط علي حق فاتبعوه
و اضافه برب براي اينست که بجعل الهيست قرآن فرستاده او است، دين اسلام تشريع او است، ولايت بجعل او است مستقيما حال است از براي صراط و بهر معنايي باشد اعوجاج و انحراف در او نيست و البته اگر كسي بخواهد بر طبق دستورات قرآن و اسلام و ائمه اطهار عليهم السّلام رفتار كند و خردلي انحراف پيدا نكند از مو باريكتر است و فقط منحصر بمعصومين صلوات اللّه عليهم اجمعين است چه از جنبه علمي و اعتقادي و چه از جنبه اخلاقي و چه از جنبه افعالي.
قَد فَصَّلنَا الآيات‌ِ چيزي فروگذار نشد حتي ارش خدش چه در قرآنش وَ لا رَطب‌ٍ وَ لا يابِس‌ٍ إِلّا فِي كِتاب‌ٍ مُبِين‌ٍ انعام آيه 59، و چه از جهت اتمام حجت از معجزات صاده از اينکه خانواده، برداريد كتاب مدينة المعاجز را مطالعه كنيد با اينكه صد يك از آنها را ضبط نكرده بلكه همه روزه از قبور مطهره آنها و از توسلات بآنها چه معجزاتي ظاهر ميشود و چه از مواعظ و نصايح و چه از بيان اخلاق و چه از احكام تكليفيه و وضعيه از عبادات و معاملات و معاشرات و حقوق و حدود و ديات و غير اينها لكن چشم بينا و دل بيدار ميخواهد لذا ميفرمايد:
لِقَوم‌ٍ يَذَّكَّرُونَ که در مقام تذكر برآيند و روزبروز استفاده نمايند زائد بر سابق
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- اسلام و روحیه تسلیم در برابر پروردگار، صراط مستقیم اوست. (هذا صرط ربک مستقیما قد فصلنا الأیت) «هذا» مى تواند اشاره با «للاسلام» در آیه پیشین باشد.
۲- گمراه کردن حقگریزان با ضیق صدر و هدایت حقپویان با شرح صدر، صراط مستقیم پروردگار و سنت استوار اوست. (فمن یرد الله ان یهدیه ... هذا صرط ربک مستقیما) ظاهراً مشارالیه «هذا» مفاد آیه قبل است که به منزله نتیجه اى بر آیات گذشته بود. بنابراین «هذا» اشاره به شرح صدر و ضیق صدر و ... است.
۳- پیامبر (ص) مشمول ربوبیت و عنایت ویژه خداوند است. (و هذا صرط ربک مستقیما)
۴- هدایت و گمراهى از شؤون ربوبیت خداوند است. (و هذا صرط ربک مستقیما) ذکر نام مبارک «رب» پس از اشاره به هدایتگرى (أن یهدیه) و اضلال الهى (یضله) بیانگر ارتباط این نام و تجلى آن با گمراهى و هدایت است.
۵- آنان که به تذکارهاى خداوند توجه کرده و از آن غفلت نمى کنند، از آیات الهى بهره مى برند. (قد فصلنا الأیت لقوم یذکرون)
۶- کسانى که آیات الهى و معارف آن را فراگرفته و آن را به فراموشى نسپرده و غفلت نمى کنند، نزد خداوند ارجمندند. (قد فصلنا الأیت لقوم یذکرون)
۷- خداوند آیات و سنتهاى خویش را در جهان به روشنى بیان کرده است. (قد فصلنا الأیت لقوم یذکرون)
۸- توجه به آیات و سنتهاى خداوند و به یاد آوردن پیوسته آنها زمینه دستیابى به صراط مستقیم است. (و هذا صرط ربک مستقیما قد فصلنا الأیت لقوم یذکرون)
۹- آدمى همواره نیازمند تذکر و هشدار است. (قد فصلنا الأیت لقوم یذکرون) «یذکرون» صیغه مضارع و معنى تجدد و استمرار دارد. ستوده شدن متذکران با این بیان اشاره اى ظریف به این نکته دارد که آدمى همواره نیازمند متذکر شدن است.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: استفاده از آیات خدا ۵ ; اهمیت آیات خدا ۶ ; تبیین آیات خدا ۷
- ارزشها: ملاک ارزشها ۶
- اسلام: آثار قبول اسلام ۱
- انسان: نیازهاى انسان ۹
- تسلیم: آثار تسلیم به خدا ۱
- حق: شرح صدر حق پذیران ۲ ; ضیق صدر حق ناپذیران ۲ ; گمراهى حق ناپذیران ۲ ; هدایت حق پذیران ۲
- خدا: تبیین سنتهاى خدا ۷ ; ربوبیت خدا ۳، ۴ ; سنتهاى خدا ۲ ; عنایت خاص خدا ۳ ; قبول هشدارهاى خدا ۵
- دین: قبول تعالیم دین ۶
- ذکر: آثار ذکر ۸ ; ذکر آیات خدا ۸ ; ذکر سنتهاى خدا ۸
- صراط مستقیم:۱، ۲
- گمراهى: منشأ گمراهى ۴
- محمّد (ص): فضایل محمّد (ص) ۳
- مقربان:۶
- نیازها: نیاز به تذکر ۹ ; نیاز به هشدار ۹
- هدایت: منشأ هدایت ۴ ; هدایت به صراط مستقیم ۸
منابع
